________________
દરિદ્ર નારાયણ કા પૂજારી એક બૌદ્ધ ભિક્ષુ
૩પ૦ સમઝતે હે કિ નિરપરાધ બચ્ચે કી હત્યા કર કે તુમ એક બોઝ સે મુક્ત હે જાતે હૈ, લેકિન યાદ રકખ, ઇસ પાપ કે બદલે મેં તુહે મહાન કષ્ટ સહના હોગા.” યહ કહતે-કહતે મહાત્મા સુઝુકી કા ગલા રૂંધ ગયા, ઔર આંખો સે આંસુઓ કી ધારા બહ નિકલી. અપને વ્યાખ્યાન કી સમાપ્તિ પર વહ ખૂબ રોયે–ઔર, જનતા ભી ઉનકે સાથ રોય પડી. લોગોં કો અપને પિછગ્લે ખૂરે કર્યો કા બડા પશ્ચાત્તાપ હુઆ. ઉસ દિન સે અનેક સ્ત્રિયાં, જે મહાત્મા સુઝુકી કે ઉપદેશ સે પ્રભાવિત હુઈ થી, ઈસ કરીતિ કે મિટાને કે લિયે સતત ઉદ્યોગ કરને લગી, જિસકા ફલ યહ હુઆ કિ કુછ કાલ કે બાદ કોરિયામાં કે જિલે મેં યહ કુરીતિ બિલકુલ મિટ ગઈ
યહ સત્ય હૈ કિ મહાત્મા સુજુકી કે ઉપદેશ સે હજારો નિરપરાધ બાલક પૈદા હોતે હી મૃત્યુ કા ગ્રાસ હોને સે બચ ગયે; કિંતુ ઇસકે લિયે, ઉન્હેં કુછ કમ તપસ્યા ન કરની પડી. આગે ચલ કર ઉન્હોંને બડે હી કઠિન દિન વ્યતીત કિયે. એક દિન કડાકે કી સદી પડ રહી થી. પ્રાતઃકાલ હી એક મજદૂર અપને બાલક કે લિયે મહાત્મા સુઝુકી કે પાસ આયા ઔર બાલક કે ઉનકી ગોદ મેં દે કર બોલા–“મહાત્મન ! યહ મેરા બાલક હૈ, આપ ઇસક પાલન કરે.” બચ્ચા અત્યંત હી દુબલા પતલા થા, ઔર ઉસકે તન પર ફટે–પુરાને ચીંથડે કે અતિરિક્ત ઔર કુછ ન થા. મજદૂર કહને લગા–“ઇસ લડકે કી મેં કે મરે એક માસ હો ગયા હૈ. ઈસ એક માસ મેં. મેં કુછ ભી નહીં કમા સકા: જે કુછ મેરે પાસ થા વહ સબ સમાપ્ત હો ગયા. મેરે પાસ ઈસકી માતા કે તથા અપને કછ કપડાં કે અતિરિક્ત ઔર થા હી થા ? અબ મૈ ઇસ લડકે કે સાથ રખ કર મજદૂરી ભી નહીં કર સકતા. મહાત્મન ! મેરે લડકે કી પાલના કરે.” યહ કહતા હુઆ વહ ર પડા ઔર બોલા–“મહાત્મન્ ! કલ મુઝે ઘર કે માલિક ને ભી ઘર સે નિકાલ દિયા. રાતભર મેં આપકે ઇસ બરામદે મેં હી ઠિકુરતા રહા. દિન ચઢે મુઝે એક
સ્ત્રી ને આપકા પતા બતાયા. મેં આપકી શરણ આયા દૂ, મેરે બચ્ચે કી રક્ષા કરે, મેં સદા આપકા ઋણી રહૂંગા.” મહાત્મા સુજુકી ને કહા–કઈ હજ નહીં, તુમ અપને બચ્ચે કે મેરે પાસ છોડ જાઓ; ઔર જબ તુમ ઇસકા પાલન કરને યો ય હો જાઓ, યા યહ તુમહારી કુછ સહાયતા કરને યોગ્ય હે જાય, તે જબ ભી ચાહે આ કર લે જાના.” કૃતજ્ઞતા સે ઉસ મનુષ્ય કા
ઝુક ગયા. વહ કુછ કહના ચાહતા થા—અપની કૃતજ્ઞતા કા શબ્દો દ્વારા પ્રકટ કરના ચાહતા થા-કિંતુ, કર ન સકા. બડી મુશ્કિલ સે ઉસને દે ચાર શબ્દ કહે, ઔર ચલને કે લિયે તૈયાર હુઆ; લેકિન મહાત્મા સુજુકી ને ઉસે રોક કર રૂપયે દેતે હુએ કહા–“યહ લો, ઈસસે નયે વસ્ત્ર ખરીદ લેના. યહ ચીંથડે પહને હુએ શાયદ તુહે મજદૂરી ભી ન મિલે.”
ઐસી ઘટના લોગોં કે કાને તક પહુંચને લગી ઔર લોગે મેં યહ પ્રસિદ્ધ છે ચલા કિ મહાત્મા સુઝુકી દયા કે અવતાર હૈ. જિન બચ્ચે કે ઉનકે માતા-પિતા નહીં પાલ સકતે, ઉન
કે પાલને કા ભાર અપને સિર ૫ર લેતે હૈં. તબ ક્યા થા ? અનેક લેગ આ કર અપને બચે ઉનકે સુપુર્દ કરને લગે. યહાં તક કિ કુછ દિન મેં બચ્ચે કી સંખ્યા કાફી હો ગઈ. મહાત્મા સુઝુકી ઉન સભી બચ્ચોં કા પાલન કરને લગે. મંદિર કે પુરાને લેખે સે માલૂમ હોતા હૈ કિ ઉન દિનોં મેં જબ “યેન” કી ક્રય-શક્તિ આજસે લગભગ ૨૦ ગુની થી, વહ પ્રત્યેક બાલક પર એક પેન માહવાર ખર્ચ કરતે થે. ઇસસે માલૂમ હોતા હૈ, વહ બચ્ચે કે ખાને કી કમી નહીં હેને દેતે થે. મંદિર મેં ચાવલ આદિ કી જે આમદની હતી થી, વહ ઉતને બડે પરિવાર કે લિયે બિલકુલ અપર્યાપ્ત થી; કાંકિ કભી-કભી ઉનકે પાસ પચાસ-પચાસ બાલક ઈકહે હો જાતે છે. ધનાભાવ કે કારણ ઇતને બચ્ચે કે લિયે દાઇયાં તે રખી હી નહીં જા સકતી થીં. ઇસ લિયે પ્રાયઃ હરરોજ મહાત્મા સુઝુકી કે એકાધ બચ્ચા ગોદ મેં લિયે ઔર એકાધ કમર પર ઉઠાયે, દૂધ માંગને નાના પડતા થા. ઉનકા ધ્યાન ઇન બચ્ચે કી શિક્ષા કી ઓર ભી થા. ઉન દિને જાપાન મેં અનિવાર્ય શિક્ષા નથી. અનેક લોગ ગરીબી કે કારણ અપને બચ્ચે કે પઢા
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com