________________
૩૫૦
શુભસગ્રહ-ભાગ ત્રીજો
૧૬૩–હે રામ !
આપકા વિદિત હૈ, કિ આપ ઇસ પવિત્ર ભારત-ભૂમિ પર કબ ઔર કિસલિયે આયે થે ? આપકે! યહ ભી જ્ઞાત હૈ, કિ જબ-જબ આપ યહાં આગે, તખ–તબ યહાં કી દશા કૈસી થી; ધર્મ તથા આપકે શ્રદ્ધાલુ ભક્તો પર રાક્ષસેાં કા પૈસા ધાર અત્યાચાર થા. ઉન દિનાં કા દેખકર આપસે ન રહા ગયા. આપ ચટપટ ઈસ પવિત્ર ભૂમિપર અવતી હા ગયે. આપને જરા–સી ભી દેર નહીં કી, આપ શીઘ્રાતિશીઘ્ર ઉનકે ઉદ્દાર મેં લગ ગયે, ઔર ઉસમેં જરાસી ભી કારકસર ન રખી. જસા આપને સમય દેખા, વૈસી હી નીતિ કા પ્રયાગ કિયા ઔર અપને શ્રદ્ધાલુ
ભકતાં કા ઉદ્દાર કર હી છેડા.
નાથ ! જબ હમ લેાગ ઉસ કાલ કે ભકતાં કી દશાપર વિચાર કરતે હૈં, તખ હમ લેાગાં કા નાત હૈાતા હૈ, કિ વે લેાગ હમ લેાગેાં સે કહી' અચ્છે થે. હમ લેગોં કી સમસ્યા જૈસી વિકટ ઔર જટિલ હૈ, વૈસી ઉસ સમય નહી થી. વે હુમ લોગોં સે હર પ્રકાર બઢે-ચઢે થે. તે જ્ઞાન, ધન, જત ઔર અન્ન સે પરિપૂર્ણ થે. ઉન લાગેોં કા કિસી પ્રકાર કી માનસિક બાધા નથી.
હૈ દયામય ! તે! ભી આપસે યહ નહીં દેખા ગયા. આપ ચટપટ ઉન લેગાં કી રક્ષા દૌડ પડે. ડીક હી કહા ગયા હૈઃ—
“જખ જખ હાય ધ કી હાનિ! બાહ' અસુર અધમ અભિમાની.
કરહી અનીતિ જાય નહી વરણી, સીહિ' વિપ્ર, ધેનુ, સુર, ધરણી. તબ તખ પ્રભુ ધર વિવિધ શીરા, હરહિ કૃપાનિધિ સજ્જન પીરા. ”
કૃપાનિધિ ! તનિક હમ લેગાં કી દશા પર વિચાર કીજીયે, અપના ધ્યાન ઇસ એર આકૃષ્ટ જીજીયે. ઇધર ધ્યાન કૃષ્ટ કરતે હી માલૂમ હા જાયેગા, કિ હમ લોગોં કી દશા આપકે ઉન ભતાં સે એકદમ હી બિગડ ગયી હૈ. આજ હમ લોગ અસહાય હૈં. આજ હમ લેાગાંપર કિયે હુએ અત્યાચારાં કાકાના નહી હૈ, હમ લેાગ પરતંત્રતા કી ખેડી મે' જકડે હુએ હૈં, આપકી ઇસ જન્મભૂમિ મે' હમ લેગ આપકી પૂજા-અર્ચા કરને સે ભી વંચિત કિયે જાતે હૈ. આપકી મૂર્તિયાં તેડી જાતી હૈ. આપકા નિવાસસ્થાન ( મંદિર ) ભી વિધમિયાં કા નહીં ભાતા હૈ. ગોયે આજ વિધમિયાં કા ખાદ્ય બન રહી હૈ.... આજ આપકે ભકતાં કી દુર્દશા કી શુમાર નહીં હૈ. વૈ લેગ સબ તરહ સે અપમાનિત કિયે જાતે હૈં.
હે નાથ ! તબ આપ ક્યાં વિલંબ કિયે હુએ હૈં? આપ આજકલ કી ઇસ અપવિત્ર ભૂમિ કૈા પવિત્ર કરને કે લિયે કયાં નહીં દૌડ પતે? કયા આપ હમ લેાગાં સે એકદમ હી રુષ્ટ હા ગયે હૈ ? કયા અબ આપ હમ લેગેાં કા ઉદ્ધાર નહી કરે’ગે ?
નહીં ! નહીં!! મ સમઝ ગયા. આપ હમ લેગાં કૈા કાહિલ, નામ, ડરપેાક, અશિક્ષિત, સ્વાવલંબ–વિહીન તથા પરતંત્ર દેખ, હમસે અલગ રહના ચાહતે હૈ. આપ કૌશિલ્યા–સી માતા તથા લક્ષ્મણ—સા ભ્રાતા ન પા કર હી હમ લેગાં કે ખીચ નહી' આના ચાહતે !
હૈ દયામય ! યહ સબ ઠીક હૈ, કિ હમ લેગ સખ પ્રકાર સે અયેાગ્ય હૈા ગયે હૈ. અબ વે માતા ઔર મહિને નહીં હૈ, જિનકે આપ દેખના ચાહતે હૈં. આજ કી માતાયે ઔર હિને તે અનપઢ હું આજ કી માતાયે ઔર બહિને તે ઉચિત શિક્ષા કે ખિના અપને કબ્યાં કા પાલન કે ભલી ભાંતિ નહીં કર સકતી. આજ વૈસે ભ્રાતા ભી નહી હૈ, જિસકા આપ સુખ અનુભવ કર ચૂકે હૈં. આજ કે ભ્રાતા તે। અપને ભ્રાતા સે લડના-ઝગડના હી અપના કર્તવ્ય સમઝતે હૈ, ઔર સદા ઇસી ચિંતા મેં મગ્ન રહતે હૈં. યહ ભી ટ્રીક હૈ, કિ હમ લેાગ અજ્ઞાનતા કે સમુદ્ર મેં ગેાતે લગા રહે હૈં. હમ લેાગ આપકી ઉપાસના કે સચ્ચે માર્ગ કા ભૂલ ગયે હૈ; પરંતુ હમ હૈં, તેા આપકે દાસ !! નાથ! સ્વામી કે હૃદય મેં અપને અયેાગ્ય દાસ કે પ્રતિ ભી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com