Page Text
________________
૩૩૬
શુભસંગ્રહ-ભાગ ત્રીજો * ને અપને પૂર્વજો કે આદર્શાનુસાર અપને સમસ્ત સુખ ઔર સ્વાર્થી કા ત્યાગ કર કે થાશક્તિ પ્રજા કી રક્ષા કી હૈ તથા સમસ્ત જગત કી શુભેચ્છા રખતે હુએ ઈસ રાજય-છત્ર કી છાયા મેં ઈસ શરીર કે વૃદ્ધાવસ્થાતક પહુંચાયા હૈ. અબ મેરી ઈચ્છા હૈ, કિ ઈસ જીણું શરીર કે પ્રજા-પાલન કી ચિંતા સે મુક્ત કર વિશ્રામ દૂ! અસ્તુ. મેં આપ સબ લોગે કી અનુમતિ સે અપને પુત્ર રામ કે પ્રજાહિત કા કામ સૌપના ચાહતા દૂ. યદિ આપ સબ લેગ યોગ્ય સમઝતે હાં. તો મેં કલ હી સબેરે રામ કે યુવરાજ-પદ કા અભિષેક કર દૂ.......... દિ આપ લેગ મેરે ઇસ વિચાર કે ઉચિત સમઝતે હાં તે અપની અનુમતિ દીજિયે, ઔર યદિ આપકા વિચાર વિભિન્ન હો, તો બતાયે-મુઝે કયા કરના ઉચિત હૈ ? મેરી ઇચ્છા રામ કે રાજ્યાભિષેક કરને કી હૈ. તો ભી આપ લેગ ઐસા વિચાર કીજીએ, જિસસે સબકા હિત હો; કયાંકિ રાગ-દ્વેષરહિત મધ્યસ્થ પુરુષ કી સંમતિ અધિક કલ્યાણકારી હોતી હૈ.”
- રાજા દશરથ અને પ્રકાર વિનમ્રભાવ સે શ્રીરામ કો રાજ્યાભિષેક કરને કી સંમતિ માંગતે. હૈ; ઔર સભા સંમતિ દે દેતી હૈ. તબ ઘણુ કરતે હૈ.
(૨) લંકા કા રાજા-રાવણ રાક્ષસ થા. ઉસકી ઉછુંખલતા સંસાર-વિદિત હૈ, તથાપિ વિકટ સમસ્યા ઉપસ્થિત હોને પર વહ અપને સભાસદ ફી સંમતિ લેતા થા. સીતાહરણ કે વિષય મેં, યદિ સભાસદ ને અસમ્મતિ દે દી હતી, તે શાયદ રામ-રાવણ યુદ્ધ ને હતા; પરંતુ રાવણ કે દુર્દેવ કે કારણું ઉસકી સભા મેં પ્રાય: સભી સદસ્ય “જી હુજૂર” થે. કેવલ વિભીષણ ઐસા થા, જે સી ઔર હિતકર બાત કહને મેં નહીં ચૂકતા થા; પરંતુ વિભીષણે રાવણુ કા છોટા ભાઈ. થા, ઈસલિયે રાવણ સમઝતા થા, કિ વહ રાજ્યપર આધિપત્ય જમાને કે લિયે એસી સલાહ દેતા હૈ. ઈસલિયે વહ ઉસકી સંમતિ અમાન્ય કર કે “જી હુજૂર' કી સલાહ પર કાયમ રહતા થા. - (૩) પિતા કે વચનાનુસાર ચૌદ વર્ષ કા બનવાસ ભેગકર શ્રીરામ અયોધ્યા આતે હૈ ઔર રાયે કા સારા બેઝ અપને ઉપર લે લેતે હૈ. ચાર એર રામરાજ્ય કી પ્રશંસા હોતી હૈ, સબ શ્રીરામ કા યશગાન કરતે હૈ; પરંતુ એક દિન શ્રીરામ ને એક રાજદૂતદ્વારા પ્રજા મેં અપની નિંદા હતી સુની–“રાજા ને રાવણુ કે સંગ્રામ મેં મારકર સીતા કે ફિર ઘર મેં રખ લિયા, સો ઠીક નહીં કિયા. ચાહે જો કુછ હો, સીતા કે રાવણ ને સ્પર્શ અવશ્ય હી કિયા હોગા. ઇસપર વિચાર તક ન કર કે સીતાક ઘર મેં રખ લેના ઉનકે લિયે યોગ્ય નહીં હૈ. રાવણને જિસે બલાત અપની ગોદ મેં બૈઠા હરણ કિયા થા, ઉસ સીતા કા સ્પર્શ શ્રીરામ કે કૈસે સુખકર હોતા હૈ ? ઐસી સીતા કે લિયે રામકે હદય મેં કેસે પ્રેમ ભરા હુઆ હૈ? હમ તે અપની પત્નિ કે ઐસે ચરિત્ર સહન નહીં કર સકતે.”
- ઇસ લોકાપવાદ ને શ્રીરામ કે હદય કે વ્યથિત કર દિયા. ઉન્હોંને મંત્રિય સે દૂત કે વચન કી સત્યતા કા પતા લગવાયા. વે ઇસ સમય વિકટ સ્થિતિ મેં છે. જે વિચારતે થે-પહલે મેં પ્રજા કા રાજા દૂ યા સીતા કા પતિ ? શ્રીરામ સ્વયં વિચારવાન થે. ઉન્હેં નિશ્ચય થા, કિ સીતા નિર્દોષ, પવિત્ર ઔર પતિભક્તા હે; પરંતુ તે નીતિજ્ઞ થે ઔર જનતે થે– ___“ यद्यदाचरति श्रेष्ठस्तत्तदेवेतरो जनः । स यत्प्रमाणं कुरुते लोकस्तदनुवर्तते ॥"
અર્થાત “(બડે) પુખ જે કાર્ય કરતે હૈ, યહી કર્મ દૂસરે લોગ કરતે હૈ, ઔર જે પ્રમાણ વે સ્થિર કર જાતે હૈં, ઉન્હીં કા સંસાર મેં અનુકરણ હોતા હૈ.” અસ્તુ.
પ્રજા કે કલ્યાણ કે લિયે શ્રીરામ ને સીતા કા પરિત્યાગ કરના હી ઉચિત સમઝા. વે લમણુક બુલા કર સીતા કે બને છે. આને કી આજ્ઞા દેતે હુએ કહતે હૈ:–“ ભાઈ લક્ષ્મણ ! સીતા કી પવિત્રતા કી પરીક્ષા કરને કે લિયે મૈને ઉસે અગ્નિ મેં પ્રવેશ કરાયા થા ઔર તુમહારે સામને હી. અગ્નિદેવ ને ઉસે પવિત્ર બતાયા થા....... મેરા અંતરાત્મા ભી જાનતા હૈ કિ સીતા શુદ્ધ સતી ઔર. યશસ્વી હૈ, ઇસી લિયે મૈને ઉસે સ્વીકાર કિયા થા ઔર ઉસે લે કર અયોધ્યા આયા થા; પરંતુ પ્રજા—હિત મુઝે ઐસા (સીતા-પરિત્યાગ) કરને કે વિવશ કરતા હૈ.”
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034612 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhikshu Akhandanand |
| Publisher | Sastu Sahityavardhak Karyalay |
| Publication Year | 1928 |
| Total Pages | 432 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |