________________
મેં કમલે ? :
ર૫૩ ઇસકે હૃદયાંકિત બૌદ્ધ ઔર જૈન સિદ્ધાંત કે જડ સે ખેદ કર ફેંક નહીં શકે. પ્રત્યેક-પ્રત્યેકક્ષણ હમારી દુર્દશા બઢતી હી ગયી. ફિર મુસલમાન કા આક્રમણ હુઆ, પરંતુ જહાં હમેં કમર કસ કર મુકાબલે કે લિયે તૈયાર હોના થા, વહાં હમને ક્યા કિયા? માતા ! સુનેગી ? હમ આધ્યાત્મિક ચિંતા કે પીછે મસ્ત રહે. નતીજા વહી હુઆ, જે તેના થા; સારા દેશ ઉનકે અધિકાર મેં અનાયાસ હી ચલા ગયા ઔર સાથ હી સાથ હમારે રહે-સહ વિભવ કી ભી સમાપ્તિ હે ગયી !
અબ તો હમ ઔર ભી આધ્યાત્મવાદ કે પીછે પડે ઔરસિફ માલા ફેરને મેં હી અપને સબ કર્તવ્ય કા ખાત્મા સમઝને લગે. હર સમય હમેં ભવસાગર પાર ઉતરને કા હી સ્વપ્ન દિખાઈ, મે લગા. ઈસકે પશ્ચાત ઇસ દેશ મેં ગૌરાંગ મહાપ્રભુ કા આગમન હુઆ ઔર સારે દેશ પર ઈનકા સામ્રાજ્ય સ્થાપિત હુઆ. ઈ-હેને ભી હમારી અકર્મયતા ઔર અસંગઠિત અવસ્થા સે લાભ ઉઠાયા ઔર હમારે રહે-સહે વ્યાપાર કે ભી છીન લિયા ! મેં ! ઈન્ડીકે અત્યાચાર સે દુઃખિત હા કર હમારે પ્યારે તંતુકાર ને અપના અપના અંગૂઠા કટવા કર ઉત્તમ વસ્ત્ર મુનને કદ કલા કે ભારત સે વિદા કર દિયા. સારા વ્યાપાર, જે એક રાજ હમારા થા, આજ વિદેશિ.
હાથો મેં ચલા ગયા ઓર હમ ભારત સંતાન દાન-દાને કા મુહતાજ હા ગયે, અબ ક્યા થા? અબ તે હમારા ઔર ભી પતન આરંભ હુઆ ઔર હમ સમઝ બડે કિ–
કાઉ નૃપ હોય હમેં કે હાની, ચેરી છોડિ ન ઉબ રાની. ઈતના હી નહીં, હમ અપની વર્તમાન અવસ્થા કે ઈશ્વર કી દયા સમઝને લગ ગયે હૈ. ઈસકે બારે મેં યહી કહતે કિ—
વિપતિ નહીં રઘુપતિ કી દાયા, કર્મ ભૂલાય છુડાવતમાયા.” માતા ! તુમ્હારી સંતાન કી દુર્દશા કહાં તક બતાઉં! આજ ભી હમારી કાયરતા, અકર્મશ્યતા તથા આપસ કી ફૂટ દેખ કર હમારે પડતી મુસલમાન ભાઈ હમેં સતાતે ઔર અપમાનિત કરતે હૈ. હમારી દેવિ ઇનકે હાથે લુઠિતા ઔર ધમભ્રષ્ટા હો કર કરુણુ આર્તનાદ કર રહી હૈ. ઇનકી પુકાર તુમ્હારે સિવા દૂસરા કૌન સુનેગા મૈ?
માતા ! તુમ તો સંતાનવત્સલા કહેલાતી હૈ, ફિર આજ તુમ્હારા વહ સંતાનવાત્સલ્ય કહાં ગયા? મેં ! જગજનની! અપની સંતાન કી રક્ષા કરો; નિજસ્વરૂપા નારિયે કે ઉબારો ! દેવિ ! આજ તુમ્હારી હી કુપા કે પ્રસાદ સે ઈંદ્રાદિ દેવગણું અમરાવતી મેં ઈતરા રહે હૈ. જબ દેવી-દેવતા તક તુમ્હારી શરણ લેતે હૈ, તબ હમ કહાં જાયે મા ?
યહ ક્યા? હમારી ઇતની દુર્દશાપર ભી તુહે દયા નહીં આતી ? ક્યા કહતી હે ? હમારે જૈસે અપાતિજ, હીજડે ઇસી તરહ કે દુઃખ–અપમાન કે યોગ્ય હૈ ? હમ તેરી સંતાન કહલાને લાયક નહીં રહે ? ઠીક હૈ મેં ! સબ અપરાધ હમારા હી હૈ, પરંતુ ફિર ભી તુમ હમારી માતા છે. તુમ્હ ઇતની કઠોરતા નહીં હતી. દયા કરો માતા! એક બાર દયા કરે. હમ કુમાગ હે ગયે હૈ તો હમેં સુમાર્ગપર લાઓ ! તુમહારે અતિરિક્ત હમેં દૂસરા કૌન સુધાર સકતા હૈ? હમકે, સુબુદ્ધિ દે, કિ હમ સંસાર કે દિખલા દે, કિ હમમેં અભી તક આર્ય જાતિ કા ગરમ રક્તા વર્તમાન હૈ. બહા દે ! હમ હિંદુઓ કે જ્ઞાન કી પવિત્ર ધારા, નિકાલ દો મિયા ! હમારે હૃદય સે જાતિવૈમનસ્ય, તાકિ હમ તુમ્હારે ઇસ ઉત્સવ કે દિન માયા, મોહ, રાગ-દ્વેષ ઇત્યાદિ. છોડ કર સંસાર-ક્ષેત્ર મેં ઉતર પડે ઔર પિતાદ્વારા ગીતા મેં દિયે ગયે ઉપદેશાનુસાર ચલકર: તુમ્હારા નામ સાર્થક કર દે. આશીર્વાદ દ ! કિ હમ ભારત કે એ હુએ ઐશ્વર્ય–ભંડાર કે ફિર પરિપૂર્ણ કરી દે; ઈસકે વ્યાપાર કી ઉન્નતિ કે ચરમ સીમા તક પહુંચા દે ઔર ઉસકે. પુનઃ ધન-ધાન્ય સે પૂર્ણકર સ્વર્ણ-ભૂમિ કહલાને કે યોગ્ય બના દે. હમેં આશા હતી હૈ મેં ? કિ હમારા રોના વ્યર્થ નહીં હોગા.
મૈ ! કમલે! કમલાસિનિ ! તુમ તે જયાકર ઔર કુંડનિપૂર નરેશ કે ઉપર જરા મેં પ્રસન્ન હો ગયી થી, તબ ક્યા હમારી હી ખબર નહીં લગી ? લેગી ઔર અવશ્ય લાગી ! તુહે,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com