Page Text
________________
જીગ્મા-છૂત ( આભડછેટ )
૫૩
ઇનસે પરહેજ કિયા જાતા હૈ. ઇસમેં સંદેહ નહીં કિ કુછ ઐસી જાતિયાં અવશ્ય હૈ જૈસે ભંગી, ચમાર, જીનકા સંપર્ક ઇસ પ્રકાર કા હેાતા હૈ; પરંતુ અદ્ભૂત કહાનવાલી બહુત સી ઐસી ભી જાતિયાં હૈં, જીનકે કામ મેં કાઇ મૈલાપન નહીં હેાતા; યથા ખસેાર કા લીજીયે-વહુ ખાંસ કા કામ કરતા હું, ખાંસાં મે કેાઈ અપવિત્રતા નહીં હૈ, તિસ પર ભી બસેાર અછૂત ગિના જાતા હૈ. ઐસે હી કપડા કાતને યા અનાતે યા કૂચ આંધને યા મિટ્ટી કે અન ખનાને મે' કાઈ અપવિત્રતા નહીં દીખતી. દિ ખતન-ભાંડે, કપડે-લત્ત આદિ અપવિત્ર ગિતે જાય' તે ક્રિ વે સ્વીકૃત ક્યાં કિયે જાતે હૈ ? યહ કયા વિચિત્ર બાત નહીં હૈ ? ક્યા યહુ વિચિત્ર ન્યાય નહીં ૐ કિ અપવિત્ર વસ્તુએ અપના લી જાય. ઔર ઉનકે ખનાનેવાલે બહિષ્કૃત કિયે જાય !
કિસી–કિસી કા મત હૈ કિ ધ્રુઆ-છૂત કા પ્રારંભ તબ સે હુઆ, જબસે આર્યોં કા અનાર્યાં સે સ'પ' હુઆ. આ સમસ્ત અનાર્યોં કા અછૂત સમઝતે થે; પરંતુ ઉસ સમય સે કિતને અ નાય આર્યાં... કે ભીતર લે લિયે ગયે, કિતની જાતિયાં ઉંચી જાતિયેમાં મેં મિશ્રિત યા સમિલિત હા ગ, ઇસકી કાઈ સખ્યા નહીં હૈ. યહી નહીં, ભારતવષ કે બાહર કી જાતિમાં ભી, જૈસે યૂનાની, તુર્ક, મંગાલ, ક્રૂણ આદિ આર્મી મે મિલા લી ગઈ. આર્યોં મેં ઇતની પાચનશક્તિ હાને પર ભી કયા કારણ હૈ કિ હુઆ-છૂત કા પંચડા અબ ભી ચલા જાતા હૈ ? બહુત લેગ કહેંગે કિ ભારતવષ મેં સ્થિતિ-પાલકતા કા બડા જોર હૈ. જો પ્રથા એક આર નિકલ ચૂકી ઉસકા મિટાના ખડા કઠિન હૈ; પરંતુ જાન પડતા હૈ, ઇસસે ભી બઢકર સ્વા કા ખડા જોર હૈ. ઉપર કી તહ વાલે અપના સુભીતા દેખ કર જૈસા તય કર દેતે હૈ, ઉસી લીંક પર ગાડી ઢલકને લગતી હૈ. અહુતેરે લેાગ સુરિહા કુમ્હારાં કે સુઅર પાલને ક અપવિત્રતા કા દેોષ લગા, ઉનકે નહીં તે હૈં; પરંતુ ઢીમર સુઅર પાલતા ઔર મછલી મારતા હૈ, તથાપિ ઉસકે હાથ કા પાની પીતે હૈં. ન પિયે તેા ફિર દાસત્વ કા કામ કૌન કરે ? ઇસલિયે સમઝાને કૈા કહ દિયા ગયાઃ– ઢીમર કા કૌચા પવિત્ર હાતા હૈ. ” યહ વિશેષ વિશેષ પ્રાંતાં કે સુભીતે કી બાત હૈ, ચાંકિ છત્તીસગઢ મે' ઢીમરેાં કે હાથ કા કાઇ પાની નહી પીતા. વહાં રાવત (અહીર) કે હાથ કા પાની ક્રિયા જાતા હૈ. રાવતાં કી વહાં પર બહુતાયત હૈ. ઇસલિયે વે હી ઇસ કામ કે લિયે મિલ સકતે થે. મહારાષ્ટ્ર બ્રાહ્મણુ ભી ઢીમરાં કે હાથ કા પાની નહીં પીતે. દિ ઢીમરેાં મેં શુદ્ધતા હૈાતી, તે। સબ જગહ ઉનકે હાથ કા પાની પી લિયા જાતા. પુનઃશ્ર કઇ જગઢ ગાંડાં કે હાથ કા પાની પવિત્ર સમઝા જાતા હૈ. કારણ સ્પષ્ટ હૈ, જહાં ગાંડાં કી સંખ્યા અધિક હૈ ઔર અન્ય જાતિ સેવા-કાય કે નિમિત્ત નહીં મિલતી તેા ઉન્હી’ લાગાં સે કામ લિયા જાતા હૈ, જો વહાં પર સરલતા સે મિલ સકતે હૈં. બહુત લેગ મશક કા પાની નહીં પીતે, પરતુ જહાં કામ નહીં ચલતા વહાં અવસ્ય પીતે હૈં. ખરારયા રાજપૂતાને મેં પાની કી કમી હૈ, વહાં ઇસ બાત પર બારીકી નહીં કી જાતી. કંઇ અવસરેાં પર ધુઆ-ઋત કા આડંબર અલગ રખ દિયા જાતા હૈ, યથા ભરિયા લોગોં કી છુ હુઇ પૂરી કાઈ નહી' ખાતા; પરંતુ કહારાં કે અભાવ મે` વિવાહ કે પકવાન્ન વે હી ઢાતે હૈ. ઉસ સમય કુછ તક નહીં ક્રિયા જાતા કિ ભરિયા કા છુઆ કૈસે ખાયા જાય ? બરાર મેં વિવાહ કે સમય કુછ લેગ કુનબી ઔર માલી કા પાની પી લેતે હૈ, અન્ય અવસરેાં પર નહી પીતે. ઈસી પ્રકાર, સાધારણ અવસર પર, ચૌકે કા ખડા ધ્યાન દિયા જાતા હૈ; પરંતુ વહી લેગ વિવાહ-શાદિયાં મે અપવિત્ર સડકાં પર બૈઠ કરે ખાને મેં આપત્તિ નહીં કરતે. સાધારણ અવસ્થા મેં કભી કભી એક બ્રાહ્મણ દૂસરે બ્રાહ્મણુ કે હાય સે પાની ગ્રહણ કરતે મેં આગા–પીછા કરતા હૈ; પરંતુ વહી ખેામચેવાલે સે સત્રહ જાતિયેાં કી છુઇ પૂરિયાં ખા લેને મેં નહીં હિચકતા. રેલ્વે મે મેહતર ઔર બ્રાહ્મણુ એક હી ઐંચ પર બૈઠેતે હૈ, કુછ છત નહીં લગતી; પરંતુ જજ્યાં રેલ નહીં હૈ વહાં નજર ડાલિયે. મલાખાર મે' નમબૂદી બ્રાહ્મણોં કા કિસી દિન સાધારણ મા હી પર ચલને કા કામ પડ જાને સે ઉનકા સારા દિન સ્નાન હી સ્નાન કરને મેં વ્યતીત હૈ। જાતા હૈ. જીસ દિન ઉનકે દેશ મેં રેલાં કા યથાચિત પ્રચાર હૈ જાયગા, ઉસ દિન છત કૈા ભગાને મેં દેર ન લગેગી. ઇસસે નિષ્કર્ષ યહી નિકલતા હૈ કિ છંઆ-છૂત કા પ્રશ્ન સુભીતે પર નિર્ હૈ. દ્યૂત કિસી સે ચિપકી નહીં રહતી. કલ કા ભંગી આજ ખપતિસ્મા લેકર બડે-બડે પડિતાં સે હાથ મિલાતા હૈ. ૫
રા. ૩૮
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034611 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhikshu Akhandanand |
| Publisher | Sastu Sahityavardhak Karyalay |
| Publication Year | 1928 |
| Total Pages | 594 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 35 MB |