________________
૪૮૮
છત્રપતિ શિવાજી મારા, કિ શિવાજી ડાફ થા, લુટેરા થા,ફિર હિંદુસ્તાન કે ભલે આદમી ઇસ ડાકુ કી કયાં નામ લે? પરંતુ સમય બદલા ઔર શિવાજી કે નામ પર લગાવી હુઈ કલંક-કાલિમા પ્રમાણિક ઇતિહાસ કે આધારપર છે ડાલી ગયી. સરકાર ને ભી શિવાજી કે સ્તાવકે પર કડી નિગાહ રખની બંદ કી ઔર જે શિવાજી-ઉત્સવ કિસી દિન અધિકારિ કી દષ્ટિ મેં ભય કી ચીજ થા વહ અબ અબાધ ગતિ સે ઉચિત ઉત્સાહ કે સાથ મનાયા જાતા હૈ. સચ પૂછિયે તે ઉસ દિન હમારે આનંદ કી સીમા ન રહી, જીસ દિન હમારે સમ્રાટ કે જ્યેષ્ઠ કુમાર પ્રિન્સ–આફ વેલ્સ ને પૂને મેં બડે આદર કે સાથ શિવાજી કી મૂર્તિ કી પ્રતિષ્ઠા કી.
હાલ મેં શિવાજી કી ૩૦૦ વ વર્ષગાંઠ મહારાષ્ટ્ર મેં સર્વત્ર ઔર ભારત કે અન્ય પ્રાંતો મેં ભી થોડી-બહુત હર જગહ મનાયી ગયી હૈ. ઇસ સે માલૂમ હોતા હૈ, કિ ભારતવર્ષ કે લાગે છે અબ અપની યહ ભૂલ ભલી ભાંતિ સમઝ લી હૈ, કિ શિવાજી ડાહૂ નહીં થે. વે જાન ગયે હૈ, કિ વે ધર્માત્મા, હિંદુ-ધર્મ-રક્ષક ઔર ગો-બ્રાહ્મણ-પ્રતિપાલક છે. અમે મહાવીર કી જન્મતિથિ કે ખૂબ ધૂમધામ સે મનાને કા સમારંભ સ્વર્ગીય લોકમાન્ય તિલક ને કિયા થા ઔર મહારાષ્ટ્ર મેં નવી જાગૃતિ ઉત્પન્ન કર દી થી.ઉનકે હી ઉદ્યોગ સે શિવાજી કે સંબંધ મેં લોગે મેં ફેલા હુઆ શ્રમ બહુત કુછ દૂર હુઆ ઔર આજ હમ ઉનë સચમુચ ધર્માવતાર કે રૂપ મેં પૂજાતે હૈ.
પરંતુ અભી તક શિવાજી-ઉત્સવ બહુત કુછ મહારાષ્ટ્ર કી સીમાતક હી આબદ્ધ હોયદ્યપિ
ક પ્રતાપ સે સારે ભારત કે હિંદુઓ કી ભલાઈ હુઈ થી. ઈસલિયે હમ કો ઉચિત હ.કિ પ્રતિવર્ષ ઉનકી વર્ષ–ગાંઠ સર્વત્ર ખૂબ ધૂમધામ સે મનાઇસ સે હમારે હૈયે હુએ પ્રાણે મેં સ્વદેશ, સ્વધર્મ, ઈશ્વર, દેવી ઔર દેવતાઓ કે પ્રતિ ભક્તિ ઉત્પન્ન હો ઔર કિસી દિન હમ અપની પતિત અવસ્થા સે નિકલકર સુખ-સૌભાગ્ય કે પ્રખર સૂર્યલોક મેં આકર પ્રકાશ ઔર ગરમી કા આનંદ લે સકે.
શિવાજી હિંદુ-ધર્મ કે રક્ષક છે. ઉસકી રક્ષા ઉોને સબ પ્રકાર સે કી; પરંતુ વહ કાર્ય કરતે સમય ઉહાં ને કભી કહીં મુસલમાને કે ધર્મસ્થાન પર આક્રમણ નહીં કિયા. કમી અનાથ સ્ત્રીય ઔર બચ્ચોં પર હાથ નહીં ઉઠાયા. મુસલમાન ઇતિહાસ-લેખકે ને ભી ઉનકે ઇસ ભાવ કી પ્રશંસા કી હૈ. હમેં ચાહિયે, કિ અપને ધર્મ કી રક્ષા કરતે હુએ હમ કભી કિસી કે ધાર્મિક ભાવપર આઘાત ન કરેં. ધાર્મિક સહિષ્ણુતા હિંદુ-જાતિ કા સદેવ ગુણ રહી હૈ. આજદેશ કે દુર્ભાગ સે હિંદુ ઔર મુસલમાન મેં ભયાનક સંધર્ષ મચા હુઆ હૈ, ઇસ સમય દેને દાસતા મેં દિન બીતા રહે હૈ, તે ભી એક સમઝતા હૈ, કિ દૂસરા ઉસકે ધર્મ કા સફાયા કરને કે તૈયાર છે; પરંતુ ધર્મ એસી વસ્તુ નહીં, જીસકા કેાઈ મનુષ્ય સફાયા કર સકે. યહી ભ્રમ સંસાર કે યુદ્ધ-વિગ્રહે કા કારણ અતીત કાલ મેં ભી રહા હૈ ઔર આજ ભી બન રહા હૈ; પરંતુ ન તે ઈન અધામિક ઝગડે ને-વ્યર્થ વિતંડાવાદ ને-પહલે હી કભી કિસી કે લાભ પહુંચાયા હૈ, ન અભી પહુંચા સકતા હૈ. ખાસકર ધર્મ કી આડ મેં સ્વાર્થ સાધન કા પ્રયાસ કરના અતિશય અનુચિત હૈ હમારે બંગાલ કે ભૂતપૂર્વ ગવર્નર લોર્ડ લિટન ને જાતે-જાતે હી કહા હૈ, કિ આજકલ કે યે ઝગડે ધાર્મિક નહીં, રાજનીતિક છે. બાત એક બાર સબ કે વિચાર કરને કી હૈ.
અસ્તુ; યહ વિષય અપ્રાસંગિક હોને કે કારણ યહ છેડકર હમ પુનઃ હિંદુજાતિ સે પ્રાર્થના કરના ચાહતે હૈ, કી વહ શિવાજી કે જન્મદિવસ કી જયંતિ પ્રતિવર્ષ પૂર્ણ ઉત્સાહ કે સાથ મનાયા કરે, તે ઉસકા બહુત કુછ કલ્યાણ હોગા. હમારી યહ રામનવમી ક્યા હૈ? હમારી જાતિ કે એક સર્વશ્રેષ્ઠ વીર, રામચંદ્ર કે, જીનકે હમ ઈશ્વર કી અવતાર માનતે હૈ ઉસકી જન્મ-દિવસ કી સ્મૃતિ હી તો હૈ ? ઇસ દિન ઉનકે નામપર વ્રતોપવાસ,પૂજન-ભજન આદિ કર કે હમ ઉનકે ગુણે કે અપને આચરણ મેં લે આને કા પ્રયાસ નહીં કરતે, યહ હમારી મરી હુઈ આમાં કા અપરાધ છે, નહીં તે ઈસ પર્વ કા પ્રધાન ઉદેશ્ય તો યહી થા. ઉસી પ્રકાર હમેં છત્રપતિ શિવાજી કે જન્મ-દિવસ કી સ્મૃતિ મનાને કા ભી પૂરી લગન કે સાથ ઉદ્યોગ કરના ચાહિયે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com