________________
કે ભૂખમરે આવતાની સાથે તેમની ટેળીઓ શ્રીમંત થઈને રહેનારી પ્રજાપર તૂટી પડતી અને એ રીતે યુદ્ધો અટક્યા વિના ચાલુ રહેતાં હતાં. આજે ઇતિહાસમાં એવા પ્રદેશો પડ્યા છે જ્યાં એક વખત મેટાં સામ્રાજ્ય હતાં. પણ સામ્રાજ્યના પતન પછી ત્યાં જ વેરાન બનેલા પ્રદેશ પર અને પૃથ્વીના પડપર ભટકતી પ્રજાઓના પશુઓ ચરતાં હતાં.
આર્ય પ્રજા આ રીતે તે સમયના સંસ્કૃતિના ઈતિહાસમાં જુદી જુદી પ્રજાઓનું નિર્માણ થતું હતું અને કેટલીક પ્રજાઓની હસ્તી નાબૂદ થઈ જતી હતી. એવી એક પ્રજાનું નામ મિટાનિયન હતું. એ પ્રજા ઇજીપ્તની દુશ્મન હતી અને એશિયામાં જડી આવતા ઈન્ડોયુરોપીયન જેવી હતી. એશિયાની એ પ્રજા ઇન્દ્ર, વરૂણ વગેરે દેને પૂજનારી હતી તથા એ પ્રજા ઈરાન તથા હિન્દ તરફ આગળ વધી હતી. એ પ્રજાને આર્ય પ્રજા કહેવામાં આવતી હતી. મીટાનિયન લોકોની એક હેરી નામની ટોળીમાં આર્ય શબ્દનો પહેલીવાર ઉપયેગા થયા છે. એ શબ્દ કેસ્પીઅન સમુદ્ર પાસે રહેતા લોકેએ ઉપજાવેલ હોય એમ લાગે છે. આજે એ શબ્દને ઉપગ મટાનિયન લોકોપર, હીટીસ કે પર, તથા મીડીઝ, પશિયન તથા વૈદિક હિન્દુ પર કરવામાં આવે છે.
હીટીસ કે ઇન્ડેયુરેપીયન લેકમાં ખૂબ સુધરેલા અને શકિતવાળા હતા. એ લેકે બેસ્ફરસ, હેલેસ્પાન્ટ, ઇજીઅન અને કેસસ ઓળંગીને આવ્યા હતા. અને કાળા સમુદ્રની દક્ષિણે જે પ્રદેશને આપણે એશિયા માઇનોર તરીકે ઓળખીએ છીએ ત્યાં લશ્કરી જાતિ તરીકે સ્થિર થયા હતા. ઈ પૂ. ૧૮૦૦ ની આસપાસ આપણે એ લેકેને ટીગ્રીસ અને યુટીસના મૂળ આગળ વસેલા જોઈએ છીએ. ત્યાંથી એ લેકેએ પોતાના હાથ અને લાગવગ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
