________________
૩૧૪
હિંદમાંથી અધૈણુનાં વાણા ભરીને ચીની પ્રજાને કસુંબ પીતી કરી મૂકી હતી. પણ તે સાથે તરતજ ચીની સરકારે લેાકાને અફીણને ઉપયેગ ન કરવાનું ફરમાન કાઢયું હતું. પરંતુ એકલું કમાન ચાલી શકે તેમ ન હતું કારણકે ફીર્ગી વેપારીઓએ ચીની પ્રજાના અમુક ભાગમાં અક્ીણનુ ઝેર ઉતારી દીધું હતું.
પછી જોરશેારથી હિઁ ને આંગણે ઊતરી પડેલી અંગ્રેજ શાહીવાદી ચાંચીયાવૃત્તિએ ચીનને અક્ીણના ઘૂંટડા પાવા માંડયા.
ઈ. સ. ૧૮૩૮ માં પેકીંગ સરકારે પેાતાના કિનારા પર અકીણુ ઉતારવા સામે સખત ક્રૂરમાન કાઢયું. કેન્ટોનની વેપારી કાઠીઓમાં જેટલું અફીણુ હેાય તેટલુ પેાતાને હવાલે કરી દેવાને હુકમ કર્યાં.
લીન–સી—શુ નામના એક ચીનાઈ અમલદારની આંખ પેાતાને આંગણે આવી પોતાની પ્રજાના શિકાર ખેલતી અંગ્રેજી ભૂતાવળ સામે તતડી ઊઠ્ઠી, જ્યારે કેન્ટીનના અગ્રેજી વેપારીઓએ પૈકીંગ સરકારને બધું અક્ીણુ સાંપી દેવાની ના પાડી ત્યારે, એ અમલદારે એ વેપારીઓના બધા કાઢામાંથી અફીણુ બળજબરીથી કબજે કર્યું અને એ બધાના નાશ કર્યાં પછી અંગ્રેજી શાહીવાદ પેાતાની વેપારી જનતાની વારે પાચે! અને હોંગકોંગમાં અંગ્રેજી લશ્કર જમા થયું. એ પહેલું અફીણુ યુદ્ધ હતું.
અંગ્રેજોએ ચીનના કિનારાપરનાં મંદરેશને તારાજ કર્યાં. પછી નાનકીંગ મુકામે ચીની સરકારને સલાહ કરવાની ફરજ પડી, આખે। હોંગકોંગને ટાપુ અંગ્રેજોને આપવામાં આવ્યે. અંગ્રેજી વેપારને માટે કેન્ટીન, અમેય કુચાઉ, નીંગયા, અને શાંગહાઈ બંદરે ખુલ્લાં મુકાયાં. એ ઉપરાંત આખા યુદ્ધને ખ ચીનને માથે પડયો અને ચીની સરકારે નાશ કરેલા અફીણની કિંમત ચીને ચૂકવવી પડી તથા ચીનમાં રહેતા અંગ્રેજો જો ચીનના કાયદે તાડે તે તેમને ન્યાય અગ્રેજી અદાલતા ચૂકવે એમ ર્યું. અંગ્રેજી શાહીવાદની પકડમાં
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
