________________
૨૯૪ ખેડૂત લોક સંખ્યાબંધ નહેરે ખેદતા હતા અને પિતાના ખેતરને ફળદ્રુપ કરતા હતા. એ સમયની ચીનની ખેતી ખાસ કરીને ચેખાની હતી તથા ઓછા પ્રમાણમાં ઘંઉ અને જવની પેદાશ પણ થતી હતી. ચેખાનો ઉપયોગ ખેરાક તરીકે તથા દારૂ બનાવવા માટે થતો હતે. પણ ચીનને ખેડૂતો વધારે દારૂ પીતા નહતા–કારણ કે ચીનની જનતાનું માનીતું પીણું ચહી હતી. પંદરમા સૈકા સુધીમાં આખા દૂર પૂર્વને ચહા પીવાને નશો ચઢયો હતે તથા ચહાપાણીની મીજબાનીઓ સામાજીક ક્રમ બન્યો હતો. જોકે માંસાહાર પણ કરતા હતા પરંતુ ખેરાકમાં માંસ કરતાં માછલાને ઊપયોગ ખૂબ કરવામાં આવતો હતો. ચેખા અને ભાછલાઓ ગરીબ લોકોનો મુખ્ય ખેરાક હત તથા મરઘાં અને બતકને શ્રીમંતોને ભારે શોખ હતો.
ચીનના દરેક ખેડૂતને ખેરાક સાદોને સરળ હતું અને છતાં પણ ચીનને ખેડૂત આખો દિવસ સખત મહેનત કરતાં ભૂખમરામાંથી કોઈપણ દિવસ સલામત નહોતે. મજબૂત અને હોશિયાર માણસે ધીમે ધીમે ખેડૂતોની જમીનના મેટા જથ્થા પચાવી પાડતા હતા. તથા દેશની બધી દોલત મુઠ્ઠીભર માલિકોના હાથમાં પહોંચતી હતી. શહેનશાહ શી હુઆંગ-ટીના સમયમાં માલિકોએ પચાવીપાડેલી ચીનની ધરતીને ફરી પાછી ખેડૂતોને વહેંચી આપવામાં આવી હતી પરંતુ ધરતીને ખેડનારા પાસે જ જમીનની માલિકી રહે એવું કોઈ તંત્ર નકકી થયેલું ન હોવાથી ફરીવાર પાછી જમીનની માલિકી શાહુકારના હાથમાં આવી પડવા લાગી. તથા ચીનની વસતી ખુબ જોરથી વધતી જતી હોવાને લીધે ખેડુતોની જમીન તેમના ઘણું છોકરાઓમાં ટૂકડા બની વહેચાઈ જવા લાગી. પરિણામે વખત જતાં જમીનની માલિકી શાહુકારના હાથમાં જવા લાગી. જમીનદારેની જમાતે જામવા લાગી. તથા પરાધીન હિંદદેશ વિના પૃથ્વીના બીજા કેઈ ખૂણામાં નહિ દેખાયેલી એવી જીવલેણ ગરીબાઈ ચીનના ખેડૂતને ચૂસી રહી. ચીનની વધતી જતી વસતીમાંથી દરેક
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
