________________
૨૦
ઇતિહાસ સુમેરીઅન સંસ્કૃતિના કાળની ગણના નિપુર નામના એક નગરના જડી આવેલાં ખંડેર ઉપરથી થઈ શકે છે. ખંડેરો પર આજે છાસઠ ફીટ જેટલી જમીનનું પડ ચડી ગયું છે. અને નિપુર નીચે બીજા છાસઠ ફૂટ ઊંડાણમાં સારગોન અને અક્કડ નગરે સૂતાં છે. એ ઉપરાંત એ સંસ્કૃતિના કીશ અને ઉર નામનાં નગરે પણ જડી આવ્યાં છે. એ શોધખોળ ઉપરથી એવી ગણત્રી થઈ શકે એમ છે કે નિપુર નગર છે. પૂર્વે પરફર વર્ષ પહેલાં હશે. તથા કીશ ઇ. પૂ. ૪૫૦૦ વર્ષ પહેલાં અને ઉર ઇ. પૂ. ૩૫૦૦વર્ષ પહેલાં હશે, તથા એ છેલ્લાં બે નગરોમાં સેમીટીક અને નોનસેમીટીક પ્રજાઓની હરિફાઈની શરૂઆત થઈ હશે.
ઉરના ખંડેરેમાંથી મળી આવેલી માટીની ઈટ પરથી તે સમયના રાજા મહારાજાના રાજ્યારેહણ, તાજપષીઓ, વિ તથા દબદબાભર્યા મરણેનો ખ્યાલ આવે છે. એ રાજાઓ ઉર–લાગાસ અને ઉરૂકના નગરરાજ્યોમાં રાજ્ય કરતા હોવા જોઈએ. લાગાસને એક રાજા ઉરૂકેગીના એક સુધારક રાજા હતા. એ. રાજાએ ગરીબનું શોષણ કરતા શ્રીમંત સામે અને સૌનું શોષણ કરતા ધર્મગુરુઓ સામે ફરમાન કાડ્યાં હતાં. દફનક્રિયા પર લેવાતા કરો એાછા કરી નાખ્યા હતા. તથા ધર્મગુરુઓ અને અમલદારોના દેવોને અપાતાં બલિદાનોમાં નક્કી થએલા અમલદારે તથા ધર્મગુરુઓના ભાગને નાબૂદ કર્યા હતા. એ રાજા મગરૂરીથી કહેતે હતો કે એણે પોતાની પ્રજાને સ્વતંત્રતા આપી હતી.
એના પછી એક લુગલ જાગીશાએ લાગા પર ચઢાઈ કરી. યુગીનાને મારી હરાવ્યા, નગરને તારાજ કર્યું. દેવળીને નાશ કર્યો. તથા લોકોની કતલ ચલાવી. તે સમયના એક સુમેરીઅન કવિ ડાંગીરાડામુએ એ બનાવને ઉલ્લેખ કર્યો છે. ત્યાર પછી અકકડનગર
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
