Page Text
________________
૧૫ર વેદ જ્ઞાનનાં પુસ્તક છે. આજે મુખ્ય ચાર વેદે આપણા જાણવામાં છે. ઋગવેદમાં સ્તુતિ ગાનો છે. યજુર્વેદમાં યજ્ઞના મંત્રે છે. સામવેદમાં સંગીતશાસ્ત્રનું જ્ઞાન છે તથા અથર્વવેદમાં જાદુ છે. આ દરેક વેદ ચાર વિભાગમાં વહેંચવામાં આવ્યા છે. પહેલો વિભાગ મંત્રને તથા સ્તુતિનો છે. બીજા વિભાગનું નામ બ્રાહ્મણ છે ને તેમાં ક્રિયાકાંડે, પ્રાર્થના વગેરે આવે છે. ત્રીજો ભાગ આરણ્યક કહેવાય છે. અને તેમાં મુખ્ય
કરીને જંગલમાં વસતા સાધુઓ માટેનું લખાણ છે. ચોથો ભાગ ઉપનિષદ્ છે જેમાં તચિન્તન દેખાઈ આવે છે. ગવેદમાં એક હજાર અને અઠ્ઠાવીશ સ્તુતિ ગાનો છે. એ દરેકમાં સૂરજ કે ચન્દ્રની આકાશ કે તારાઓની, પવન કે પાણીની અને અગ્નિ, ઉપા કે, પૃથ્વીની પૂજા કરવામાં આવી છે. એમાંનાં ઘણું સ્તોત્રોમાં વધારે ઢેરે મેળવવા માટે, અનાજ મેળવવા માટે તથા જીવન લંબાવવા માટેની પ્રાર્થના છે. એમાંના થોડા સાહિત્યની કક્ષાએ પહોંચ્યા છે. કેટલાકમાં કુદરતના તરફ બાળકના જેટલી સરળતા અને અહોભાવ દેખાઈ આવે છે. એક સ્તોત્ર અજાયબ પામીને કહે છે કે રાતી ગામાંથી ઘેળું દૂધ કેવી રીતે આવતું હશે? બીજું સ્તોત્ર સમજવા માગે છે કે સૂરજ અસ્તાચલમાં ઊતરતી વખતે પૃથ્વી ઉપર કેમ પડી જતો નહિ હોય! બીજુ તેત્ર જાણવા માગે છે કે નદીનાં ચકચકતાં પાણી સમુદ્રમાં વહી જવા છતાં સમુદ્ર કેમ ઊભરાઈ જતો નહિ હોય? એક સ્તોત્રમાં યુદ્ધમાં મરણ પામેલા એક સાથીદાર માટે શેક કરવામાં આવ્યો છે અને કહેવામાં આવ્યું છે કે હે પૃથ્વી તું આને તારામાં સમાવી દે પણ એને ચગદીશ નહિ. એક માતા પિતાને વસ્ત્રમાં જેમ બાળક ઢાંકી દે છે તેમ તું એને કફનમાં સંતાડી દેજે.
વેદની કવિતામાં સહુથી ઉચ્ચ અને આશ્ચર્ય પમાડે તેવી સૃષ્ટિના સુજનની કવિતા છે. એ કવિતામાં દૈવવાદ છે અને છતાં પણ ખૂબ ભાવવાળી રીતે નાસ્તિકવાદને ગૂંથવામાં આવ્યો છે. એક તેત્રમાં નીચે પ્રમાણેને ભાવ માલુમ પડે છે. “ત્યારે કંઈજ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034603 |
| Book Title | Sanskrutinu Vahen |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrabhai K Bhatt |
| Publisher | Bharti Prakashan Mandir |
| Publication Year | 1941 |
| Total Pages | 370 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |