________________
૧૧૬
તમારે વિનાશ ચાલ્યો આવે છે. એક વખત જ્યારે તમારી સામે ઉજજડ અને વેરાન બનેલી ધરતી તમને ખાવા ધસશે ત્યારે તમને કોઈ મદદ કરવાનું નથી અને તમારી જાહોજલાલી કામ આવવાની નથી.” એ પાછી આગળ ચાલતાં બોલે છે કે “તમે લેકે ગરીબોની કતલ ચલાવો છે અને પાછા જગતમાં આધ્યાત્મિકતા અને ધાર્મિકતાને ડેાળ કરી ફરે છે. ભગવાન તમને કહે છે કે તમે આપેલાં બલિદાનો એને કશા કામનાં નથી. તમારી મીજબાનીઓને એ ધિક્કારે છે. તમારી પ્રાર્થનાઓને એ તિરસ્કારે છે. તમે તમારા હાથ ભગવાન પાસે ધરશે નહિ એ લોહીથી ભરેલા છે. તમારે તમારા ખૂની હાથ ધોવા જોઈશે. તમારે તમારા આચારના અનિષ્ટો દૂર કરવાં જોઈશે. તમારે તમારા દુરાચાર અટકાવવા જોઈશે અને સદાચાર શીખવા જોઈશે. તમારે ન્યાયને આરાધવો જોઈશે અને દુઃખીને દીલાસો આપ જોઈશે. તમારે અનાથને પવવા જોઈશે અને વિધવાઓને રક્ષણ આપવું જોઈશે.”
આ નવી જ જાતના નવા સંજોગોમાં સર્જાતા સાહિત્યનો સાદ, ખૂબ કઠોર અને કડવો છે. પણ એ અવાજમાં શ્રીમંત લોકોની સુધારણા માટે નિરાશા હતી. એ ફિરસ્તાઓના અવાજમાં સમાજઘટનાની સુધારણા માટે કઈ ચોકકસ કાર્યક્રમ નથી પણ દીનદયા. અને હૃદયપલટાનો ઉપદેશ છે. યહુદીલને એ બગડી ગએલા પ્રદેશના મૂળમાં આર્થિક અસમાનતાના અન્યા હતા. ફિરસ્તાઓએ એ અન્યાયનાં મૂળને ઊખેડી નાંખવાના ઉપાયો બતાવ્યા નથી પણ એ વિઘાતક અને વિપરીત સમાજરચનાને બદલી નાંખવાને કોઈ ચમત્કારની આગાહી દેખાડી છે. એ ફિરસ્તાઓ ધાર્મિક જાદુના નામમાં પીડિત લેકેને મૂર્ખ બનાવતા બેલવા હતા, “દુઃખી લોકે સાંભળો તમારાં દુઃખેને અંત લાવવા માટે ભગવાનની મેકલેલી કોઈ વિભૂતિ પૃથ્વી પર અવતરશે અને તે તમારે ઉદ્ધાર કરશે. એ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
