Prachin Bharat Varsh Bhag 03

SR No.: 034579
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1937
Total Pages: 502
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 31 MB

Page 208

હાટાઝ
[ સ્વતીય
() ક્ષહરાટાઝ=Kshaharataseખહરાટાઝ આ પ્રજાનું વસતીસ્થાન જેને તે સમયે જેમ શકપ્રજા તરીકે તેમની ગણના કરી શકાય કાબે જ કહેતા હતા તે પ્રદેશ હતો તે ભૂમિમાં વર્તમાન નહીં; તેમ અર્વાચીન વ્યાખ્યા પ્રમાણે પણ તેમનું
અફગાનિસ્તાનને ઉત્તર-પૂર્વ ઉત્પત્તિસ્થાન શિસ્તાનમાં ન હોવાથી તેમને દેશી કે ભાગ તથા હિંદુકુશના દક્ષિણ શક તરીકે ઓળખાવી શકાય નહી. મતલબ કે, પરદેશી ભાગનો સમાવેશ થતો હત; ગમે તે રીતે વ્યાખ્યા કરીએ, તે પણ તેમને
કે જેના ઉપર પુ. ૧, પૃ. ૭૧ શકપ્રજા તરીકે તો ઓળખાવી શકાય તેમ છે જ નહી. અને આગળમાં જણાવ્યા પ્રમાણે ગાંધારપતિ તેમની લિપિને ખરાદી તરીકે ઓળખા(હાલને પંજાબદેશની સતા ઈ. સ. પૂ. છઠ્ઠા વાય છે. પછી તે પ્રજાનાં નામ ઉપરથી લિપિનું નામ સૈકા સુધી ચાલતી હતી. એટલે આ દેશ ખરી
જાયું છે કે લિપિ ઉપરથી રીતે હિંદને જ ભાગ હતો જેથી તેને પરદેશી તેમની લિપિ પ્રજાનું નામ ઘડી કઢાયું છે તરીકે ગણી શકાય નહીં. તેમ એકદમ પ્રાચીન
તે નિર્ણય કરવાનું કામ કાળે પણું તે જંબૂદીપની અંદર જ સમાવિષ્ટ આપણું નથી; પણ તે લિપિના મૂળાક્ષરો જોતાં થયેલ હોવાથી તેને વિદેશ કહી શકાય નહીં; હિંદીલિપિને તે વધારે મળતી આવતી જણાય પણ પછી તે પ્રાંત ઇરાની શહેનશાહતમાં અને છે. હિંદની-આર્યાવર્તની-જંબુદ્વીપની પ્રાચીન તે બાદ સિરિયન પ્રજાની સત્તામાં જવાથી તથા ભાષાનું ના બ્રાહ્મી છે. ઈ. સ. પૂ. આઠમી હિંદની સરહદ સંકુચિત બની જવાથી તે કે સાતમી સદી સુધી આ ભાષા સર્વસામાન્ય ભાગને વિદેશ એટલે હિંદની બહારનો પ્રદેશ હતી એમ સમજાય છે. વૈદિક મતાનુયાયી ગ્રંથના લેખવામાં આવ્યો છે. તેટલે દરજજે તેની પ્રજાને મૂળકર્તા આ ક્ષહરાટ કેબેજ દેશની નિકટમાં આપણે વિદેશી-પરદેશી કહી શકીએ ખરા આવેલ શિસ્તાન પ્રદેશના જ વતની હેઇ, તેમની જેથી તે પ્રજાને લગતા ઇતિહાસ અહીં લખીએ ભાષા પણ બ્રાહ્મી જ હતી. પછી જ્યારે ઇ. સ. છીએ એમ સમજવાનું છે.
૫. ની છઠ્ઠી સદીમાં આ મૂલક ઉપર ઇરાની ઇતિહાસકારોએ (ભારતીય કે યુરોપીયર) શહેનશાહત ft હકુમત આવી, ત્યારે આ પ્રદેશની આ પ્રજાને “શક' તરીકે સંબોધી છે, પણ બ્રાહ્મી લિપિ ઉપર તેમની પહેલવી ભાષાની તઓનું મૂળ વતન ' શાકીપ’માં ન હોવાથી અસર થઈ અને પરિણામે બ્રાહ્મી લિપિએ જે
(૧) જ. બ. બેં. . એ. સે. નવી આવૃત્તિ (૨) અ. હિ, છે. ત્રીજી આવૃત્તિ ૫. ૨૦૯પુ, ૩, પૃ. ૧૧-જીનેરના સત્રને જે “ક્ષહરાટ'ના ક્ષહરાટને સંબંધ શક પ્રજા સાથે છે, તેમજ તેઓનું ‘કાટુંબિક નામથી ઓળખવામાં આવ્યા છે તે પ્રાકૃત આવવું શકસ્તાન(વર્તમાન શિસ્તાન )માંથી થવું છે, શબ્દ ખરેષનું સંસ્કૃત નામ લાગે છે.
E. H. I. Edi. III p. 209:—The kshaJ. B. B. R. A. S. New Ser. vol. III haratas were connected with the Sakas p. 610-Ksharahat the family name by and may bave inmigrated from Sakawhich the Sataraps at Junner are kno- steve the inorden Seistan. wo appears to be a Savskrit form of ( બુદ્ધિ. પ. પુ. ૭૬. જુલાઈ અંક, ૫. ૧૧, સર the Prakrit word Kharoshtra.
જીવણજી મોદી કહે છે કે-આ સાક રાજાઓનાં કેટલાંક