________________
સરની નિર્યુક્તિમાં કે આવશ્યક નિર્યુક્તિમાં તે નથી પણ કલ્પસૂત્રની નિર્યુક્તિમાં જરૂર છે. અને તે પછીના સાહિત્યમાં તે પ્રત્યેક ચર્ચામાં ભેદોનો ઉલ્લેખ દેખાય છે.
ટીકાકારોમાં આચાર્ય &લાંક, અભયદેવ તથા મલયગિરિ ઉલ્લેખ ગ્ય છે. તેમની ટીકાઓમાં, મુળ સૂત્રમાં ન હોવા છતાં તેમણે જિનકલ્પ સ્થવિર કલ્પના ભેદોનો ઉલ્લેખ કર્યો છે.
આયામ આદિ સૂાની ટીક્કામાં શીલાંૌચાયે પિતાની એને અચેલકતાને જિનકપને આચાર અને સચેલકતાને
સ્થવિરકલ્પને આચાર બતાવ્યું છે. ટીકાકારાની તો વૃત્તિ જ એવી થઈ ગઈ દેખાય છે કે જે કંઈ કઠોર-કડક આચાર છે તે સર્વ જિનપીએના અને જે કંઈ સુખશીળ આચાર તે સ્થવિરકપીઓને છે.
૨. સુવિધાને દુરૂપગ ઉત્તરકાલીન શ્વેતાંબર સાહિત્યના અવેલેકનથી માલુમ પડે છે કે શ્રી આચારાંગ સૂત્રમાં શીત–અસહિષ્ણ તથા લજજાળુ ભિક્ષુઓને માટે જે વસ્ત્ર તથા લંગેટીની સુવિધા (છૂટ) આપી હતી તેણે જ ભગવાન મહાવીરના અચેલક ધર્મને ધીરે ધીરે સચેલ બનાવી દીધું.
સુવિધા-છૂટ એક એવી વસ્તુ છે કે જેને દુરૂપયોગ થવાની અધિક સંભાવના રહે છે. સમુદાયમાં કઈ એવા વિરલા જ જોવામાં આવે છે કે જે આપેલી છૂટને લાભ લેવાની ચેષ્ટા ન કરે. બાકી મોટા ભાગના માણસે તે શેને માટે કેવી પરિસ્થિતિમાં છૂટ અપાઈ છે તેને વિચાર નહિ કરતાં છૂટને લાભ ઉઠાવવાને જ ઉત્સુક રહે છે.
જ્યારે મુમુક્ષુઓના મનમાં એવું ઠસાવવામાં આવે કે કઠેર અને કટકા કીર્ણ માર્ગથી જે સ્થાન પર પહોંચી શકાય છે તે જ સ્થાન પર
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
