________________
જૈન ધર્મ અને એક્તા
ધર્મ ઉપદેશ કર્યો હતો. હવે આ વિષય ઉપર વિશેષ પ્રકાશ પાડવાને માટે એ જોવું જોઈએ કે અચેલક ધર્મના મુખ્ય નિયમ કયા હતા.
- અલક ધર્મને નિયમ સાધુઓને માટે હમ પ્રકારના સ્થિત કલ્પ બતાવ્યા છે. કલ્પ વ્યવસ્થા અથવા સમ્યફ આચારને કહે છે. એ દશ કપનું પાલન સાધુએ અવશ્ય કરવાનું હોય છે. તેથી તેને સ્થિત કલ્પ કહે છે. તે સ્થિત ક૫ આ પ્રમાણે છે–- "
आचेलक्कुदेसिय सिज्जायर रायपि -किइकम्मे । વને શમણે મારું વિશ્વ -કલપસૂત્ર. અર્થ-(૧) અચલક્ષણું (૨) ઉદ્દિષ્ટને ત્યાગ, (૩) વસતિકર્તાના પિંડ આદિને ત્યાગ, (૪) રાજપિંડને ત્યાગ, (૫) કૃતિકર્મ, (૬) મહાવ્રત. (૭) પુરુષની ચેષ્ટતા, (૮) પ્રતિક્રમણ, (૯) એક માસ સુધી જ એક સ્થાન ઉપર રહેવું અને (૧૦) વર્ષાકાળમાં ચાર માસ સુધી એક સ્થાન પર રહેવું.
અહિં એ વાત ધ્યાનમાં રાખવા યોગ્ય છે કે આ કપમાં મહા વ્રતને ગણું લેવા છતાં અલક કલ્પને જુદો તથા સૌથી પ્રથમ ગણેલો છે. એથી પણ મહાવીરને ધર્મ અચેલક હેવાને સમર્થન મળે છે.
સાધુના છ ગુણ હોય છે.– ભવ્યાળિ રાગ કા– મહાનિશીથ અ, ૩ અર્થાત પ્રાણાતિપાત વિરમણ, મૃષાવાદ વિરમણ, અદત્તાદાન વિરમણ, મૈથુન વિરમણ અને પરિગ્રહ વિરમણ એ પાંચ મહાવત તથા છઠ્ઠ રાત્રિભોજન વિરમણ. એ છ મૂળ ગુણ પ્રત્યેક સાધુને ધારણ કરવાનું આવશ્યક છે. તે ધારણ કરવાથી તેમને સર્વ
સુક્ષ્મ હિંસા, અસત્ય, ચોરી, મિથુન અને પરિગ્રહથી વિરત
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
