________________
ભાગ ૨. પ્રકરણ ૧૩.
કરી એકરૂપતા બતાવી છે. તે જાણવા સમજવા જેવું હાઈને તેને ગુજરાતી અનુવાદ અને પ્રગટ કરીએ છીએ.
મહારાજશ્રીએ ઠેકઠેકાણે સંસ્કૃત તથા માત્રથી મૂળ પાઠ આપેલા છે તે સ્થળસંકેચને લીધે આપી શકાયા નથી.
–ન. ગિ. શેઠ તાંબર સંપ્રદાયમાં મૂર્તિપૂજાને આગમવિહિત નહિ માનનાર સંપ્રદાય સ્થાનકવાસી નામથી પ્રસિદ્ધ છે. તેનું સ્થાનકવાસી નામ ક્યારે અને શા માટે પડ્યું તે સંબંધમાં ઐતિહાસિક તથ્ય ગમે તે હોય પરંતુ શાસ્ત્રીય દષ્ટિથી તેને વિચાર કરતાં જે તથ્ય પ્રતીત થયું તેનું દિગદર્શન કરાવવાને અમારે આ ઉદ્યોગ છે. આશા છે કે પાઠકગણુ શાંતિથી તેનું અવલોકન કરશે.
શાસ્ત્રીય દષ્ટિથી વિચાર કરતાં પ્રતીત થાય છે કે સ્થાનકવાસી શબ્દ દ્રવ્ય તેમ જ ભાવ બને અર્થોથી પ્રયુક્ત થયેલ છે. એ શબ્દનો પ્રયોગ પહેલાં એક માત્ર પરમ ત્યાગી જૈન સાધુઓમાં જ થતો હતો. તે પછી તેના અનુયાયી વર્ગ માટે પ્રયુકત થયો. જેમ જન પરંપરામાં શ્વેતાંબર અને દિગંબર એ બંને શબ્દોને સંબંધ એક માત્ર સાધુવર્ગથી જ તે અને પછી તે બંને સંપ્રદાયો માટે રૂઢ થઈ ગયો. એજ પ્રમાણે સંયમરૂપ સ્થાનમાં નિવાસ કરવાવાળા સાધુ ધર્મમાં પ્રયુક્ત થવાવાળા સાધુ માટે વપરાતે સ્થાનકવાસી શબ્દ પણ બાદમાં તેના અનુયાયી વર્ગમાં પ્રયુક્ત થવાથી સંપ્રદાયનો જ તે નામથી ઉલ્લેખ થવા લાગે.
સ્થાનકવાસી શબ્દમાં સ્થાનક અને વાસી એમ બે શબ્દ જોડાયેલા છે. સ્થાનક અને સ્થાન એ બંને એક જ અર્થના વાચક છે. સ્થાન શબ્દને અર્થ રહેવાની જગ્યા છે અને વાસીને અર્થ તે જગ્યામાં રહેનાર એમ થાય છે. રથી સિમિતિ- થાન, શાનં પતિ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
