________________
आगम शब्दादि संग्रह
અદ્ધમરહ. ૬૦ [૪fમરતો
ભરત ક્ષેત્રનો અડધો ભાગ અમર૪પમાન. ૧૦ [Hઈમરતપ્રમા|
ભરતક્ષેત્રનું અડધુ પ્રમાણ अद्धभरहपमाणमेत. न० [अर्धभरतप्रमाणमात्र]
જુઓ ઉપર સદ્ધમાT. [HઈમાT]
અડધો ભાગ अद्धभार. पुं० [अर्द्धभार]
અડધો ભાર બદ્ધમંડન. ૧૦ [સમUતો
મંડળનો અડધો ભાગ अद्धमंडलसंठिति. पुं० [अर्द्धमण्डलसंस्थिति]
મંડલના અડધા ભાગ જેવો આકાર अद्धमागह. त्रि० [अद्धमागध]
એક પ્રકારનું ઘર સદ્ધમાë. સ્ત્રી (ગદ્ધમાTધી]
જૈન આગમની મૂળ ભાષા, તીર્થકરો જે ભાષામાં ઉપદેશ આપે છે તે ભાષા, દેવભાષા સદ્ધમાહી. સ્ત્રી [સદ્ધમાT] જુઓ ઉપર સદ્ધમાળી. સ્ત્રી [સદ્ધમાખff]
અડધી માણી, એક તોલનું માપ अद्धमास. पुं० [अर्द्धमास]
પખવાડીયું, પક્ષ अद्धमासपरियाय. पुं० [अर्द्धमासपर्याय
અડધા મહિનાનો દીક્ષાદિ પર્યાય अद्धमासिय. त्रि० [अर्द्धमासिक]
પક્ષસંબંધિ, પાક્ષિક, પંદર દિવસ ઉપવાસ કરવા તે अद्धमासिया. स्त्री० [अर्द्धमासिकी]
અર્ધ માસિકી, એક તપનો ભેદ, અભિગ્રહ વિશેષ अद्धरञ्जिय. पुं० [अर्द्धराज्यिक)
અડધા રાજ્યનો માલિક અદ્ધરત્ત. ૧૦ [સદ્ધરાત્ર)
મધ્યરાત્રિ अद्धरत्तकाल. पुं० [अर्द्धरात्रकाल] મધ્યરાત્રિનો વખત
अद्धवेयाली. स्त्री० [अर्धवेताली]
વૈતાલિક વિદ્યાને સમાવનારી એક વિદ્યા સદ્ધસમ. ૧૦ [ગઈસમ)
બે ચરણમાં સમાન વર્ણ હોય ન હોય તેવો છંદ अद्धसंकासा. वि० [अर्द्धसङ्काशा ઉજ્જૈનીના રાજા કૈવલાસુમ અને રાણી અનુરતલોયાની પુત્રી. માતાનું તત્કાળ મૃત્યુ થયું. અન્ય સ્ત્રીવર્ગ દ્વારા તેનો ઉછેર થયો. કેવલાસુમ તાપસ થઈ ગયેલા, જ્યારે મસંસી યુવાન અને સુંદર બની ત્યારે તાપસ રાજાના જોવામાં આવતા રાજા તેના તરફ આકર્ષાયો. પોતાની ભૂલ સમજાઈ છેલ્લે રાજા મોક્ષે ગયા. મધસંસા એ પણ સંસારનો ત્યાગ કર્યો. अद्धसेलसुट्ठिय. पुं० [अर्धशैलसुस्थित]
પર્વતના અડધા ભાગમાં રહેલ સદ્ધાર. પું[સદ્ધહાર) નવશેરો હાર, એક પ્રકારે આભૂષણ વિશેષ મા. સ્ત્રી [મદ4)
માર્ગ, રસ્તો સદ્ધા. સ્ત્રી ૦િ] ભૂત-ભાવિ-વર્તમાનકાળ, અવધિ લબ્ધિકાળ સદ્ધાડ. ૧૦ [Hદ્ધપુષ)
કાળ પ્રધાન આયુષ્ય अद्धाकाल. पुं० [अध्वाकाल]
અઢીદ્વીપમાં વર્તતો કાળ अद्धाढय. पुं० [अर्धाढक]
આઢક-એક તોલમાપ-તેનો અડધો ભાગ શ્રદ્ધા. પું[અધ્વની
માર્ગ, રસ્તો, પ્રયાણ કરવું તે શ્રદ્ધાન. ૧૦ [Hધ્વની
પ્રયાણ કરવું તે, મુસાફરી કરવી તે સદ્ધામા . ૧૦ [14]મન] વિહાર કરવો તે, માર્ગ ગમન કરવું તે अद्धापलिओवम. न० [अर्द्धपल्योपम] પલ્યોપમનો અડધો ભાગ अद्धामिस्सिया. स्त्री० [अर्धमिश्रिता]
मुनि दीपरत्नसागरजी रचित "आगम शब्दादि संग्रह" (प्राकृत-संस्कृत-गुजराती)-1
Page 78