________________
શ્રી ભગવતી સૂત્ર – ભાગ ૧
શતક - ૧: ઉદ્દેશક – ૧
ચલના
અહંતોને નમસ્કાર હો, સિદ્ધોને નમસ્કાર હો, આચાર્યોને નમસ્કાર હો, ઉપાધ્યાયોને નમસ્કાર હો, લોકના સર્વ સાધુઓને નમસ્કાર હો.
સર્વ પ્રથમ પંચ પરમેષ્ટીને નમસ્કાર કરી, સમગ્ર શાસ્ત્રનું ભાવમંગલ કર્યું છે. શાસ્ત્રના પ્રારંભમાં મંગલાચરણ કરવાના ત્રણ કારણો છે:
(૧) વિઘ્નોના ઉપશમન માટે દરેક શુભ કાર્યોમાં અનેક પ્રકારના વિપ્નોની શક્યતા છે. શુભ કાર્યના પ્રારંભમાં મંગલાચરણ કરવાથી તે વિપ્નોની ઉપશાંતિ થઈ જાય છે.
(ર) અશુભ કર્મોના ક્ષય માટે ગુણીજનોને નમસ્કાર કરવાથી અશુભ કર્મોનો ક્ષય થાય છે, માટે કોઈ પણ કાર્યના પ્રારંભમાં મંગલ રૂપે વંદન-નમસ્કાર કરવા તે ઉચિત જ છે.
(૩) શિષ્ટજનોની પરંપરાના પાલન માટે દરેક કાર્યના પ્રારંભમાં દ્રવ્યમંગલ કે ભાવમંગલ કરવાની શિષ્ટજનોની પરંપરા હોય છે, તેને જાળવી રાખવા માટે પણ આદ્યમંગલ કરવામાં આવે છે.
અક્ષત, શ્રીફળ, કુમકુમ આદિ દ્રવ્ય મંગલ છે. તે લૌકિક અને વ્યવહારિક મંગલ છે. પંચ પરમેષ્ટીને નમસ્કાર એ લોકોત્તર ભાવમંગલ છે. તે સર્વ પાપનાશક હોવાથી અને શાંતિનું કારણ હોવાથી સર્વ મંગલોમાં પ્રધાન છે.
પંચ પરમેષ્ટી નમસ્કરણીયતા અને માંગલિકતાના કારણો: અરિહંત ભગવાને
