________________
(૧૦) જાતિનામ ગોત્ર નિધત્તાયુ : જે જીવોએ જાતિ નામ અને ગોત્રની સાથે આયુષ્ય કર્મને નિધત્ત કર્યું છે તે.
(૧૧) જાતિનામ ગોત્ર નિયુક્ત : જે જીવોએ જાતિ, નામ અને ગોત્ર કર્મને નિયુક્ત કર્યું છે તે.
(૧૨) જાતિ નામ ગોત્ર નિયુક્તાયુ : જે જીવોએ જાતિ, નામ અને ગોત્રની સાથે આયુષ્ય કર્મને નિયુક્ત કર્યું છે તે.
જે રીતે જાતિ નામ કર્મથી સંબંધિત આ બાર ભેદ છે તે જ રીતે ગતિ, અવગાહના, સ્થિતિ, અનુભાગ અને પ્રદેશનામના ૧૨-૧૨ પ્રકાર કરતાં ૬ × ૧૨ = ૭ર પ્રકાર થાય છે. સમુચ્ચય જીવ અને ર૪ દંડકના જીવોમાં આ ૭ર પ્રકારની પૃચ્છા હોવાથી ૭૨ × ૨૫ = ૧૮૦૦ ભંગ થાય છે.
આયુષ્ય કર્મ સાથે બંધાતી પ્રકૃતિઓ : પ્રત્યેક ભવમાં આગામી એક ભવનું આયુષ્ય જીવન દરમ્યાન એક જ વાર બંધાય છે. શેષ સાત કર્મ જીવન પર્યંત સમયે-સમયે બંધાતા રહે છે. ગતિ, જાતિ વગેરે નામ કર્મનો બંધ તો કાયમ થતો જ હોય છે છતાં આયુષ્ય કર્મના બંધ સમયે આયુષ્યને અનુરૂપ ગત્યાદિનો બંધ થાય છે. જેમ કે કોઈ મનુષ્યને જ્યારે દેવ આયુષ્યનો બંધ થતો હોય ત્યારે તેને અન્ય મનુષ્ય, તિર્યંચ વગેરે ગતિ નામકર્મને છોડી દેવગતિ નામકર્મનો અને પાંચ જાતિ નામકર્મમાંથી પંચેંદ્રિય જાતિનો જ બંધ થાય; અન્ય એકેન્દ્રિય આદિ જાતિ વગેરેનો બંધ થતો નથી. આ રીતે અન્ય પણ દેવ પ્રાયોગ્ય પ્રકૃતિ જ બંધાય તે સહજ રીતે સમજી લેવું જોઈએ અને તે દેવાયુનો જ્યારે ઉદય થાય ત્યારે તે સમયે દેવાયુને અનુરૂપ દેવગતિ, પંચેંદ્રિય જાતિ, વૈક્રિય શરીર વગેરે નામ કર્મની પ્રકૃતિઓ અવશ્ય ઉદયમાં આવી જાય છે. તે જ રીતે કોઈ જીવને પૃથ્વીકાયના આયુષ્યનો બંધ થતો હોય તો તે સમયે પૃથ્વીકાય યોગ્ય તિર્યંચ ગતિ, એકેન્દ્રિય જાતિ, ઔદારિક શરીર વગેરે પ્રકૃતિઓનો બંધ થાય છે. તેમજ તે આયુષ્યના ઉદય સમયે પણ તદ્નુરૂપ તે જ પ્રકૃતિનો ઉદય થાય છે.
૧૭૧
