________________
ભવનવાસી દેવોના દસ ભેદ : (૧) અસુરકુમાર (ર) નાગકુમાર (3) સુવર્ણકુમાર (૪) વિદ્યુતકુમાર (૫) અગ્નિકુમાર (૬) દ્વીપકુમાર (૭) ઉદધિકુમાર (૮) દિશાકુમાર (૯) પવનકુમાર (૧૦) સ્વનિતકુમાર.
વાણવ્યંતર દેવોના આઠ ભેદ : (૧) યક્ષ (ર) રાક્ષસ (૩) ભૂત (૪) પિશાચ (પ) કિન્નર (૬) ડિંપુરૂષ (૭) મહોરગ (૮) ગંધર્વ.
જ્યોતિષી દેવોના પાંચ ભેદ : (૧) સૂર્ય (ર) ચંદ્ર (3) ગ્રહ (૪) નક્ષત્ર (૫). તારા.
વૈમાનિક દેવોના બે ભેદ : કલ્પોપપન્ન અને કલ્પાતીત. ૧ થી ૧ર દેવલોક સુધીના દેવ કલ્પોપપન્ન છે. ત્યાંના દેવોમાં સ્વામી-સેવકનો ભેદ હોય છે. સેવક દેવને સ્વામીની કલ્પ મર્યાદામાં રહેવાનું હોય છે અને તેની ઉપરના નવ રૈવેયક અને પાંચ અનુત્તર વિમાનવાસી દેવ કલ્પાતીત કહેવાય છે. ત્યાં સ્વામી સેવકના ભેદ કે પરસ્પરની મર્યાદા જેવું કંઈ હોતું નથી. ત્યાં પ્રત્યેક દેવ અહમિન્દ્ર કહેવાય છે.
૧૪૭
