________________
જંબુદ્વીપ જેટલા ક્ષેત્રને વ્યાપ્ત કરી શકે છે, શેષ કથન ચમરેન્દ્રની સમાન છે.
નાગકુમારેન્દ્ર-ધરણેન્દ્ર : ૪૪ લાખ ભવનાવાસ, ૬,૦૦૦ સામાનિક દેવો, ૨૪,૦૦૦ આત્મરક્ષક દેવો, ૩૩ ત્રાયશ્રિંશક દેવો, ચાર લોકપાલ અને છ અગ્રમહિષીઓ પર તેનું આધિપત્ય છે. પોતાના વૈક્રિયકૃત રૂપોથી જંબુદ્રીપ જેટલા ક્ષેત્રને વ્યાપ્ત કરી શકે છે. સંખ્યાત દ્વીપ સમુદ્રને વ્યાપ્ત કરવાનું તેનું સામર્થ્ય છે. તેના સામાનિક દેવ, ત્રાયશ્રિંશક દેવ, લોકપાલ અને અગ્રમહિષીઓનું સામર્થ્ય પણ ધરણેન્દ્રની સમાન જ છે. નવનિકાયના શેષ ઈન્દ્રોનું કથન પણ ઘરણેન્દ્રની સમાન છે.
વ્યંતર-જ્યોતિષી દેવો : વ્યંતર અને જ્યોતિષીઓના ઈન્દ્રોનું આધિપત્ય ૪,૦૦૦ સામાનિક દેવ, ૧૬,૦૦૦ આત્મરક્ષક દેવ અને ૪ અગ્રમહિષીઓ પર હોય છે. વ્યંતર અને જ્યોતિષીઓમાં ત્રાયશ્રિંશક અને લોકપાલ જાતિના દેવો નથી. તેઓ સાધિક જંબુદ્રીપ જેટલા ક્ષેત્રને પોતાના વૈક્રિય કૃત રૂપોથી વ્યાપ્ત કરી શકે છે.
શકેન્દ્ર : ૩ લાખ વિમાનાવાસ, ૮૪,૦૦૦ સામાનિક દેવો, ૩,૩૬,૦૦૦ આત્મરક્ષક દેવો અને આઠ અગ્રમહિષીઓ પર આધિપત્ય ભોગવે છે. તે પોતાના વૈક્રિયકૃત રૂપોથી બે જંબુદ્વીપ જેટલા ક્ષેત્રને વ્યાપ્ત કરી શકે છે. અસંખ્યાત દ્વીપ સમુદ્રને વ્યાપ્ત કરવાની તેની શક્તિ માત્ર છે.
તિષ્યક અણગાર : પ્રભુ મહાવીરના અંતેવાસી શિષ્ય તિષ્યક અણગાર આરાધનાપૂર્વક કાલધર્મ પામી શક્રેન્દ્રના સામાનિક દેવ થયા છે. તેને ૪,૦૦૦ સામાનિક દેવ, ૪ અગ્રમહિષીઓ હોય છે. તેની દ્ધિ ઈન્દ્રની સમાન જ છે. શક્રેન્દ્રના ત્રાયશ્રિંશક દેવ, લોકપાલ અને અગ્રમહિષીઓનું કથન ચમરેન્દ્રની સમાન છે. પરંતુ તે વૈક્રિયકૃત રૂપો દ્વારા સંપૂર્ણ બે જંબુદ્વીપને વ્યાપ્ત કરી શકે છે. ઈશાનેન્દ્ર : ૨૮ લાખ વિમાનાવાસ, ૮૦,૦૦૦ સામાનિક દેવ, ૩,૨૦,૦૦૦
૯૭
