________________
આરંભે સૌરાષ્ટ્રના સોનગઢના શ્રી મહાવીર જૈન ચરિત્ર કલ્યાણ રત્નાશ્રમમાં વચ્ચોવચ્ચે આવેલા વિશાળ વડલાની શીતળ છાયામાં શ્રી કલ્યાણચંદ્રજી બાપા આરામખુરશીમાં અઢેલીને બેઠા હોય, આજુબાજુ સર્જક જયભિખુ સહિત આશ્રમમાં આવેલા અતિથિઓ ટોળે વળીને બેઠા હોય અને ત્યારે દુલેરાય કારાણી પાસેથી કચ્છી લોકસાહિત્યની કથાઓ અને પ્રભાવક શૈલીમાં કચ્છી દુહાઓ સાંભળવા મળ્યા.
બાળપણના એ સંસ્કારોએ ૨૭ વર્ષની વયે કચ્છના ઇતિહાસની વીરકથાઓ શોધવાનો રંગ લગાડ્યો અને પછી તો એવી વીરગાથાઓ મેળવી કે જેની પાછળ વિશાળ ભારતદેશના અંગભૂત કચ્છના નાના પ્રદેશમાં આવેલા આતિથ્ય અને આત્મસમર્પણનું ખમીર ઊછળતું હોય.
સામાન્ય ખ્યાલ એવો પ્રવર્તે કે રાજ્ય જેને જાકારો આપે, એ કાં તો બહારવટિયો થાય અથવા તો રાજદ્રોહી બને. જ્યારે અહીં કચ્છની એવી કથાઓનું આલેખન કર્યું છે કે રાજવીએ જેને અપમાનિત કરીને કાઢી મૂક્યા હોય તેવા માનવીઓએ માત્ર વહાલા વતનના પ્રેમ ખાતર દુશ્મનો સામે એકલા લડીને શહાદત વહોરી છે. અંગત માન-અપમાન કરતાં દેશભક્તિ ઘણી મહાન બાબત છે તે આ પ્રસંગોમાં પ્રગટ થાય છે.
કેડે કટારી, ખભે ઢાલ' પુસ્તકને ભારત સરકારની બાળસાહિત્યની ૧૫મી રાષ્ટ્રીય સ્પર્ધામાં પારિતોષિક પ્રાપ્ત થયું હતું.
આજે આ પુસ્તક નવસંસ્કરણ પામીને ગૂર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય દ્વારા પ્રકાશિત થાય છે તે માટે એ સંસ્થાનો અને શ્રી મનુભાઈ શાહનો આભારી છું.
આશા છે કે આ પુસ્તક રાષ્ટ્ર પ્રત્યે ભક્તિ, સિદ્ધાંત માટે સ્નેહ અને નેકટેક કાજે જાનફેસાનીની ભાવના જગાવશે.
કુમારપાળ દેસાઈ
૧૨-૪-૨૦૧૭ અમદાવાદ
