________________
લધાભાની વગ રાજમાં ખૂબ વધી ગઈ. એમની પેઢી કરોડપતિ પેઢી બની ગઈ. મોટા-મોટા યુરોપિયન વેપારીઓ પણ એમને પૂછતા આવવા લાગ્યા. રાજકારણીઓને ઝવેરાત જોઈએ તો લધાભાને પૂછવામાં આવતું. લધાભાની પેઢી જંગબારના સુલતાનને વાર્ષિક વીસ લાખ રિયાલ આપતી. પોલાદી હૈયાના લધાભાને ગુલામો પકડવાનો હવે તિરસ્કાર આવ્યો હતો. એક વાર તો એમણે રાજીનામું આપી દીધું. - શેઠે કહ્યું, ‘આ ગુલામો પિંજરના પંખી જેવા છે. છૂટા મૂકશો તો ભૂખે મરી જશે.'
લધાભા કહે, ‘હું ધંધે ચડાવું. લવિંગની ખેતી કરતાં શીખવું.”
શેઠે હા પાડી ને લધાભાએ પ્રયોગ શરૂ કર્યા, પણ ત્યાં રાજરંગ પલટાયા. ચૌદ વર્ષ રાજ્ય કર્યા પછી સુલતાન મજીદનું અવસાન થયું. સૈયદ બરગસ ગાદીએ આવ્યો.
ફરી જૂનું વેર તાજું થયું. એણે લધાભા તરફ કડક વર્તન બતાવવા માંડ્યું. એમની પાસેથી નાણાંખાતાની વ્યવસ્થા આંચકી લીધી. જકાતના ઇજારા માટે ત્રણ ગણી રકમની માગણી કરી.
લધાભાએ પણ માજી સુલતાન પાસે પચીસ લાખ રિયાલ લેણા છે એમ કહી વળતો ફટકો માર્યો. કહ્યું કે પચીસ લાખ રિયાલ મળશે કે તરત સુલતાનને જકાતખાતું પાછું મળી જશે. વાદવિવાદ થવા લાગ્યા.
સહુએ લધાભાનું લેણું વાજબી ઠેરવ્યું. પ્રધાનો, સેનાપતિઓ, અને રાજમાતા સુધ્ધાંએ બરગસને સમજાવ્યો. બરગસ માનવા તૈયાર ન હતો. એ તો ગમે તે રીતે લધાભાને લૂંટીને ભૂખ ભેગા કરવા માંગતો હતો.
એક નવો ભય લધાભાની સામે આવ્યો. ગુસ્સે થયેલો સુલતાન લધાભાની પેઢી પર પણ હાથ નાખે ! લધાભાની પેઢી બ્રિટિશ પેઢી ગણાતી. આથી જંગબાર અને બ્રિટિશ સરકાર વચ્ચે જંગ થાય. આ બની છે લડાઈમાં જંગબારમાં વસતા બાર હજાર ગુજરાતીઓની હાલત તો સહુથી વધુ કફોડી થાય. લધાભાએ લાંબો વિચાર કરીને નક્કી કર્યું કે સુલતાન સામે લડવામાં કશો સાર નથી. સુલેહ કરવી. પણ કઈ રીતે ? 101
વીર લધાભા 0 2
