Yogdrushti Samucchaya New Edition Part 01 and 02

SR No.: 034350
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Bhagvandas Mehta
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 2018
Total Pages: 844
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 160 MB

Page 657

પ્રભા દૃષ્ટિ : મીતિ આદિ ૪ અનુષ્ઠાન, અનાલ બન ચેગ
(૫૧)
આત્માનુચરણ તે અસંગાનુષ્ઠાન છે. કહ્યું છે કે-અભ્યાસાતિશયને લીધે સતાથી જે સાહ્મીભૂત જેવું આચરાય છે, એવું અસંગાનુષ્ઠાન તે વચનના સંસ્કાર થકી હાય છે. પહેલું ચક્રભ્રમણ દ...ડવ્યાપારથી હાય છે અને તેના અભાવે પછીનું હાય છે,-આ વચનાનુષ્ઠાન અને અસંગાનુષ્ઠાનના વિશેષ જણાવનારૂ દૃષ્ટાંત છે.' અર્થાત્ હાથે। હલાવતાં ચક્ર ભ્રમે છે, તેમાં પહેલા આંટા હાથે। હલાવવાથી ફરે છે, અને પછી હાથેા મૂકી દઇએ તે પણ પૂર્વ સ'સ્કારથી ચક્ર ફર્યાં કરે છે. આમાં પહેલા આંટા ખરાખર વચનાનુષ્ઠાન છે અને પછીના આંટા ખરાખર અસ'ગાનુષ્ઠાન છે. એટલે ભિક્ષાટનાદિ વિષયી વચનાનુષ્ઠાન વચનવ્યાપારથકી હોય છે, અને અસંગાનુષ્ઠાન વચન અભાવે પણ કેવલ તજ્જનિત સંસ્કારથકી હાય છે, વચનવ્યાપાર નહિ. છતાં તેનાથી ઉપજેલા દૃઢ અભ્યાસ સસ્કારથી આપે।આપ (Automatic) થયા કરે છે. આમ અસંગાનુષ્ઠાન એટલે વ્યવહાર કાલે વચનનું આલખન લીધા વિના, અતિશય અભ્યાસને લીધે ઉપજેલા ગાઢ સસ્કાર થકી, ચંદનગધન્યાયે સાત્મીભૂત થયેલું-આત્માના સ્વભાવભૂત થઇ ગયેલું અનુષ્ઠાન-જેમ ચ'નગંધ આખા વનને સુવાસિત રી મૂકે છે, તેમ આ અનુષ્ઠાન આ ચારિત્રવત મહાયેાગીને એટલું બધું આત્મારૂપ થઇ ગયું હાય છે, કે તે તેના સકલ આત્મપ્રદેશમાં વ્યાપ્ત થઇ જઇ તેને શીલસૌરભથી સુવાસિત કરી મૂકે છે. તે અનુષ્ઠાનના તેના આત્માને એટલેા બધા દૃઢ અભ્યાસ થઇ ગયે હાય છે, ને શાસ્ત્રવચનના તેને એટલેા બધા ગાઢ સસ્કાર લાગી ગયેા હાય છે, કે વચનાલંબન વિના પણ એની મેળે સ્વરસથી તેની તથાપ્રવૃત્તિ થયા જ કરે છે. આવું તે મહાત્માનું સહજ સ્વભાવરૂપ અસ’ગ આચરણુ તે અસંગ અનુષ્ઠાન છે. અનાલઅન ચાગ
અનાલંબન ચોગ કહેવાય છે, કારણ કે અનાલંબન યાગનું સ્વરૂપ સમજવા માટે પ્રકારેઃ— અહીં આલખન પણ આ છે— પરમાત્માના ગુણુની પરિણતિરૂપ એવા
આ
આ જે અસંગાનુષ્ઠાન છે, તે જ અનાલંબન એ સંગત્યાગનું જ લક્ષણ છે. આલંબન ચેાગનું સ્વરૂપ જાણવું જોઈએ. તે આ રૂપી અને અરૂપી એવા પરમ; અને તે અરૂપી જે સૂક્ષ્મ છે, તે અનાલખન ચેાગ છે.'
“आलंबणं पि एयं रूवमरूवी य इत्थ परमुत्ति । तग्गुणपरिणइरूत्रो, सुहुमोऽणालंबगो नाम || "
—શ્રી હરિભદ્રસૂરિષ્કૃત યાગવિ'શિકા, ગા. ૧૯
"6 यत्त्वभ्यासातिशयात्सात्मभूतमिव चेष्ट्यते सद्भिः । तदसङ्गानुष्ठानं भवति त्वेतत्तदावेधात् ॥ चक्रभ्रमणं दण्डात्तदभावे चैव यत्परं भवति । वचनासङ्गानुष्ठानयोस्तु तज्ज्ञापकं ज्ञेयम् ।। "
મહર્ષિ હરિભદ્રાચાર્ય જીપ્રણીત ષોડશક ૧૦-૭, ૮.

Translation AI Generated

## Prabha Drishti: Meeti Aadi 4 Anushthan, Anal Ban Chag (51)

**Atmaanucharan is Asangaanushthan.** It is said that: "What is performed as if it is one's own nature due to excessive practice by the virtuous, that Asangaanushthan is due to the impressions of the word." The first rotation of the wheel is due to the movement of the hand, and the subsequent rotation is due to the absence of the hand. This is an example that explains the difference between Vachanaanushthan and Asangaanushthan.

**Meaning:** Just as a wheel rotates when moved by hand, the initial rotations are due to the hand's movement. Later, even when the hand is removed, the wheel continues to rotate due to the previous impressions. Here, the initial rotations are truly Vachanaanushthan, and the subsequent rotations are truly Asangaanushthan.

Therefore, Vachanaanushthan related to begging, etc., is due to the action of the word, while Asangaanushthan is due to the impressions created by the word, even in the absence of the word, not due to the action of the word. However, due to the strong impressions of practice arising from it, it happens automatically.

Thus, Asangaanushthan is the practice that becomes ingrained in one's nature due to the deep impressions arising from excessive practice, without relying on the word in the course of action. It is like the fragrance of sandalwood permeating the entire forest, this practice becomes so much a part of the soul of the virtuous, that it pervades their entire being and fills them with the fragrance of virtue.

The soul has become so deeply ingrained with this practice, and the scriptures have left such deep impressions on it, that it spontaneously acts on its own, even without relying on the word. This natural, inherent practice of the great soul is Asangaanushthan.

**Analamban Chag**

It is called Analamban Chag because the form of Analamban Yag is as follows: Here, the reliance is also this - the supreme, both with form and without form, and the subtle, formless one is Analamban Chag.

"आलंबणं पि एयं रूवमरूवी य इत्थ परमुत्ति । तग्गुणपरिणइरूत्रो, सुहुमोऽणालंबगो नाम || "
—Shri Haribhadrasuri's Yagavishka, Ga. 19

"6 यत्त्वभ्यासातिशयात्सात्मभूतमिव चेष्ट्यते सद्भिः । तदसङ्गानुष्ठानं भवति त्वेतत्तदावेधात् ॥ चक्रभ्रमणं दण्डात्तदभावे चैव यत्परं भवति । वचनासङ्गानुष्ठानयोस्तु तज्ज्ञापकं ज्ञेयम् ।। "
Maharshi Haribhadracharya's Shodashak 10-7, 8.

This Asangaanushthan is the very sign of Analamban Sangatyag. One should know the form of Alamban Chag. It is the supreme, both with form and without form, and the subtle, formless one is Analamban Chag.