________________
જ્ઞાનોત્પત્તિનો સમય બતાવ્યો નથી. તેથી દીક્ષા વખતે કે ત્યાર બાદ જ્ઞાનોત્પત્તિ સંભવે. એવું જણાય છે.
પ્ર.૧૩ આયુષ્યકર્મનો રસ તીવ્ર અને મંદ કઈ રીતે ?
ઉત્તર ઃ તીવ્ર રસથી નિરૂપક્રમ, મંદ રસથી સોપક્રમ આયુષ્ય બંધાય છે. પ્ર.૧૪ અંતરાયકર્મ ઘાતિ કઈ રીતે ? તેનાં બધા દૃષ્ટાંતો તો બાહ્ય પદાર્થો સંબંધી આવે છે.
ઉત્તર ઃ અંતરાયના ક્ષયથી પ્રગટતો આત્મપરિણામ ક્ષાયિક હોય છે, સહજ પારિણામિક હોય છે. વીતરાગ પરમાત્મા (કેવળજ્ઞાન) ને દ્વિતÆ. વિગ્ધ ન સંમવત્ - આ શબ્દોથી અંતરાયક્ષયનું ફળ બતાવેલ છે. તે આત્મપરિણામનો ઘાત કરનાર હોવાથી અંતરાય ઘાતિ કર્મ છે. વસ્તુતઃ આમાં મુખ્ય કારણ સિદ્ધાન્તપરિભાષા છે. બાકી, નામ કર્મ વગેરે પણ આત્માના અગુરુલઘુપરિણામ વગેરે નો ઘાત કરતાં હોવાથી વ્યુત્પત્તિ-દૃષ્ટિએ ઘાતિ ઠરી શકે છે.
પ્ર.૧૫ સંઘયણ નામકર્મ અને વીર્યાન્તરાય કર્મનાં (દ્રવ્યવીર્ય-શક્તિ) ક્ષયોપશમમાં શું ફરક ?
ઉત્તર ઃ સંઘયણનો સંબંધ હાડકાના બાંધા સાથે હોવાથી શક્તિ સાથે કચિત્ ભેદ ઘટી શકે છે. જેમ છઠ્ઠા સંઘયણમાં પણ કોઈ વ્યક્તિ શક્તિશાળી હોઈ શકે. તેમ હાડકાના બાંધાની દૃષ્ટિએ પહેલા સંઘયણવાળી વ્યક્તિ શક્તિહીન પણ ઘટી શકે છે. જેમ અનંતાનુબંધી કષાય સંજ્વલના જેવો પણ હોઈ શકે છે. એ રીતે ૪ * ૪ = ૧૬. ૧૬ * ૪ કષાય = ૬૪ ભેદ બતાવેલ છે. આ રીતે સંઘયણ નામ કર્મ અને વીર્યંતરાયનો ભેદ ઘટી શકે છે.
પ્ર.૧૬ પ્રથમ સમયે જીવે આહારગ્રહણ કર્યો તે કઈ શક્તિથી ? કારણ કે આહાર પર્યામિ તો રસ અને ખલરૂપે પરિણમન કરશે.
ઉત્તર ઃ જીવશક્તિથી જ આહાર ગ્રહણ થશે. નાસ્થિ ડ્ જ્વારે વા પાસવળે वा એ વચનથી ગર્ભમાં ખલનિર્માણ હોતું નથી. જે તે આહાર
સમાધાનની અંજલિ
-
