________________
ભેદમાં જે વ્યંજનવગ્રહ - અર્થાવગ્રહ આવે છે તે પણ સાવ જ
સામાન્ય બોધ રૂપ છે. ઉત્તર ઃ મતિજ્ઞાનના ભેદ-સ્વરૂપ વ્યંજનાવગ્રહાદિમાં જે સામાન્ય બોધ થાય,
તે આગળના ભેદોની સ્પષ્ટતાની તુલનામાં સામાન્ય ગણવા, બાકી કેવલિદષ્ટ ચક્ષુદર્શન અચક્ષુદર્શનની તુલનામાં તે વિશેષ બોધિસ્વરૂપ હોય છે. વિશેષ બોધ-સ્વરૂપ જ્ઞાનના પ્રકાર-ભૂત હોવાથી તેમને સામાન્ય બોધ-સ્વરૂપ કહ્યા નથી. આ બાબતમાં સર્વજ્ઞની દૃષ્ટિ જ
પ્રમાણ છે. પ્ર.૯ ચક્ષુ-અચક્ષુદર્શનાવરણીય અને આશાતા વેદનીયમાં શું ભેદ ? ઉત્તર : ચક્ષુ-અચક્ષુદર્શનાવરણીય કર્મ તે તે દર્શનમાં પ્રતિબંધક બને છે –
અશાતાવેદનીય કર્મ દુઃખ-સંવેદન કરાવે છે. આ રીતે બંનેનો વિષય
જુદો છે. અદર્શન અને દુઃખ આ બંને વસ્તુ જુદી જુદી છે. પ્ર.૧૦ દર્શનાવરણ કર્મ દ્વારપાળ જેવું અને અંતરાયકર્મ ખજાનચી જેવું,
આમા મુખ્ય શું ફરક? ઉત્તર : પ્રતિહારી - રાજદર્શનમાં અવરોધક બને છે. ખજાનચી-લાભમાં
અવરોધક બને છે, આ રીતે ભેદ સમજવો. પ્ર.૧૧ દ્રવ્યાયુષ્ય કર્મના દલિકને ઉંડા શ્વાસોચ્છવાસ દ્વારા ખેંચી શકાય ?
આ રીતે કાળાયુ વધારી શકાય? “શ્વાસોચ્છાસના આધારે આયુષ્ય
હોય” આ વાત જિનશાસનને માન્ય છે ? ઉત્તર : આયુષ્ય એક ક્ષણ જેટલું પણ વધારવું શક્ય નથી. સાત શ્વાસોચ્છવાસ
પ્રમાણ - સ્ટોક... વગેરે સમય-માપ બતાવ્યા છે. તે નીરોગી વ્યક્તિની અપેક્ષાએ કહ્યા છે. લોક પ્રસિદ્ધ સમયગાળાથી સિદ્ધાન્ત પરિભાષાને સમજવાના સાધનસ્વરૂપ તે સમજવા. બાકી શ્વાસોચ્છાસની
સંખ્યા અને આયુષ્યને કોઈ સંબંધ નથી. પ્ર.૧૨ ગણધર ભગવંતને અવધિ અને મન:પર્યવજ્ઞાન દીક્ષા વખતે જ થાય? ઉત્તરઃ પૂ. ગણધર ભગવંતો ચાર જ્ઞાની હોય છે. પણ ચરિત્રોમાં સમાધાનની અંજલિ
