________________
અંગે પિંડવિશુદ્ધિ ગાથા-પ૪ અને પિંડનિયુક્તિ ગાથા - ૩૯૪ માં
વિચારણા કરેલી છે.) ઉત્તર : આધાકર્મી પાણીથી ત્રિકલ્પ કરતા પૂતિ રહે, એવું જણાય છે. છતાં
તે અશક્યપરિહાર જેવો દોષ હોવાથી ક્ષમ્ય જણાય છે. એ પાણીથી પણ ત્રિકલ્પ કરવો, જેથી પરિણામની રક્ષા થાય- આધાકર્મીની
જુગુપ્સાનો ભાવ ટકે. પણ આજ્ઞાપાલન થાય - એવું લાગે છે. પ્ર.૪ નિર્દોષ આયંબિલની ભાવનાવાળા રોટલી અને પાણી કે ભાત અને
પાણીથી આયંબિલ કરતાં હોય તો તેઓ પણ શું પૂતિદોષના ભાગી બને ? કેમ કે પાણી તો આધાકર્મી જ છે. આમ, તો પછી દાળની
સ્થાપના કરાવી દેવી તે સારું કહેવાય ને? નાના દોષમાં પતી જાય. ઉત્તર : વર્તમાનમાં પાણીનો દોષ પિંડવિશુદ્ધિના વિષયમાં ઘણી સમસ્યાઓ
સર્જે છે. અમુક પૂજ્યો ગોચરી સાથે નિર્દોષ પાણી વાપરે છે. (શેષ દિવસમાં દોષિત વાપરે છે.) આ શક્ય ન હોય, તો અશક્યપરિહાર ગણીને તેની આલોચના લેવા સાથે શેષ આહારાદિ બાબતોમાં અણિશુદ્ધ પાલનનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ.
અન્યથા દોષિત પાણીથી ગોચરી પણ દોષિત બનેલ હોવાથી ગોચરીમાં પણ શુદ્ધિ રાખવા પ્રત્યે બેદરકારી આવી શકે છે.
વસ્તુસ્થિત્યા તો દોષિત પાણીથી પૂતિદોષ થાય છે. એમ માન્યા વિના છૂટકો નથી. છતાં વ્યવહારમાં ગોચરીશુદ્ધિ જાળવ્યાથી આપણે નિર્દોષ ગોચરી કહીએ છીએ, અને તે આપેક્ષિક વિધાન હોય છે. અશક્યપરિહાર દોષની આલોચનાદિથી શુદ્ધિ કરી લેવાય એટલે તે આપેક્ષિક નિર્દોષ ગોચરી પણ તાત્ત્વિક સંપૂર્ણ નિર્દોષ ગોચરીની તુલ્ય બને છે. આ રીતે સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિથી સમજવું જોઈએ.
દાળની સ્થાપનામાં પ્રાયઃ આધાકર્મી વગેરે દોષો પણ આવી જતા હોય છે. એક તપેલી દાળનું બાફેલું દ્રવ્ય એક વાટકી જેટલું જ હોય છે. તેથી કેવળ સ્થાપનાદોષવાનું દ્રવ્ય દુર્લભ છે. છતાં
સમાધાનની અંજલિ
