Page Text
________________
૧૨૦
પ્રકરણ : ૭
તો હવે આપણે આપણી મોક્ષની મંગળ યાત્રામાં આગળ વધીએ અને તે યાત્રાનું પહેલું પગથીયું, તે ‘પ્રીતિ અનુષ્ઠાન’ને મહાત્માઓના સ્તવનોના અર્થ વડે સમજી, મુખપાઠ કરી, વારંવાર પ્રભુની સ્તુતિ, ભક્તિ કરતાં પ્રભુનું ગુણગાન, ગુણાનુરાગમાં જોડાઈએ. મારી પોતાની આ અનુભૂતિ છે કે આ સ્તવનોને ગાવા દ્વારા જિનેશ્વર પ્રભુની ભક્તિ, સ્તવના કરતાં જે અલૌકિક આનંદ અને ચિત્તપ્રસન્નતાનો અનુભવ થાય છે તે શબ્દોમાં વર્ણવી શકાતો નથી પણ રસાસ્વાદનો આનંદ માણવાનો છે. આપણે જોઈશું કે પ્રીતિ અનુષ્ઠાનથી શરૂ થતી ભક્તિ ક્રમે કરીને તત્ત્વભક્તિ, પરાભક્તિ, આજ્ઞાભક્તિ અને અંતે અસંગ અનુષ્ઠાનમાં લાવી, પ્રાંતે સમ્યક્દર્શનથી શરૂ કરીને કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ કરાવે તેવી પ્રબળ આ તત્ત્વભક્તિ છે અને પંચમકાળમાં તો પ્રભુભક્તિ એ સુગમ, સરળ, રોચક અને સાધકને નિરંતર ‘ચિત્તપ્રસન્નતા’ કરાવે તેવી ‘સંજીવની ઔષધી’ છે, જે જીવને મોક્ષે પહોંચાડે છે.
‘તાહરી ભક્તિ ભલી બની રે, લો, જિમ ઔષધિ સંજીવની રે લો, તન મન આનંદ ઉપનો રે લો, કહે મોહન કવિ રૂપનો રે લો. (શ્રી મોહનવિજયજી કૃત ચંદ્રપ્રભુનું સ્તવન) પ્રીતિ યોગ અનુષ્ઠાનના સ્તવનોનું વિવેચન અમારા સ્વાધ્યાયોમાં ઘણી વખત આ પ્રશ્ન ઊભો થાય છે કે આપણે નિયમિત દેરાસર જઈએ છીએ, ભગવાનની સેવા પૂજા કરીએ છીએ, પ્રતિક્રમણ, સામાયિક વગેરે પણ યથાશક્તિ કરીએ છીએ પરંતુ કલ્યાણ કેમ થતું નથી ?
આ પ્રશ્નનો જવાબ શ્રી સિદ્ધસેનદિવાકરસૂરિજી રચિત કલ્યાણમંદિર સ્તોત્રમાં મળે છે, જુઓ -
આત્મસાધનાના અમૃત અનુષ્ઠાન
નિશ્ચય અરે મોહાંધકારે વ્યાપ્ત એવા નેત્રથી, પૂર્વે કદી મેં એક વેળા પણ પ્રભુ જોયા નથી, કેવી રીતે થઈ હૃદયવેધક અન્યથા પીડે મને, બળવાન બંધનથી ગતિવાળા અનર્થો શરીરને.
૧૨૧
કદી સાંભળ્યા, પૂજ્યા ખરેખર આપને નિરખ્યા હશે, પણ પ્રીતિથી ભક્તિ વડે નહિ હૃદયમાં ધાર્યા હશે, દીનબંધુ ! તેથી દુઃખ પાત્ર થયેલ છું ભવને વિશે, કારણ કે ક્રિયા ભાવે રહિત નહિ આપતી ફળ કાંઈએ. (કલ્યાણમંદીર સ્તોત્ર ગાથા ૩૭, ૩૮ - શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરસૂરિજી)
ભાવાર્થ : ‘હે પ્રભુ ! અજ્ઞાનરૂપી - મોહરૂપી અંધકારથી ઢંકાયેલી મારી ચર્મચક્ષુઓથી આપના અંતરવૈભવને એકવાર પણ પૂર્વે જોવા પામ્યો નહિ હોય, નહિ તો અતિશય બળવાન દારૂણ દુ:ખો, મારા અંતઃકરણને કેમ વિદારી નાખે ? વળી કહે છે કે - ‘હે દીનાનાથ, કદાચિત આપને મેં પૂર્વે સાંભળ્યા હશે, પૂજ્યા હશે, દર્શન કર્યા હશે તે તો નામ માત્ર જ. પણ ભક્તિ, પ્રીતિ અને સાચી શ્રદ્ધા વડે મેં આપને મારા હૃદયમાં ધારણ તો નહિ જ કર્યા હોય કારણ કે મારી ભાવશૂન્યતાવાળી કોઈપણ ક્રિયા કંઈ પણ સારું ફળ આપતી નથી અને તેથી સંસારસાગરમાં હું માત્ર દુઃખ જ અનુભવું છું.'
મોક્ષનો માર્ગ સરળ છે, પણ મોક્ષના દાતા એવા તીર્થંકરદેવ અને સદ્ગુરુદેવની સાચી સમ્યક્ શ્રદ્ધા ઓળખાણ, પ્રતીતિ થવી ઘણી જ મુશ્કેલ છે. આ વાતને દૃઢ કરતો એક પત્ર શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર વચનામૃતમાંથી જોઈએ -
જેના વચનબળે જીવ નિર્વાણમાર્ગને પામે છે, એવી સજીવન મૂર્તિનો પૂર્વકાળમાં જીવને જોગ ઘણીવાર થઈ ગયો છે, તથાપિ
| SR No. | 034001 |
| Book Title | Aatm Sadhnanana Amrut Anushthan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravinchandra L Shah |
| Publisher | Jain Center of Connecticut |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 169 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 705 KB |