Abhidhan Rajendra Kosh Part 01 Shabdarth Vivechan - Shabdona Shikhar

SR No.: 033106
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri, Vaibhavratnavijay
Publisher: Raj Rajendra Prakashan Trust
Publication Year: 2011
Total Pages: 700
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Dictionary

Page 646

ઘઃ સમૂહ, સામાન્ય, વર્ગ, ભેગું મળવું. ઓતપ્રોત: એકમેક, લયલીન, કોઈ પણ બે વસ્તુનું મળી જવું, ઓઘશક્તિ દૂરદૂર કારણમાં રહેલી કાર્યશક્તિ. જેમ ઘાસમાંજેમ કે દૂધસાકર, શરીરઆત્મા, લોઢુંઅગ્નિ. રહેલી ઘીની શક્તિ. ઓથઃ છાયા, આશ્રય, આધાર, આલંબન, ટેકો. ઓઘસંજ્ઞા સામાન્ય સંજ્ઞા, બહુવિચાર વિનાની, અલ્પમાં અલ્પ | ઓદનઃ ભાત, રંધાયેલા તંદુલ, ભોજન. જ્ઞાનમાત્રા, જેમ વેલડીઓ ભીંત ઉપર વળે તે. ઓળંબડો : ઉપાલંભ, ઠપકો, મીઠો ઓળંભો, ઓજાહાર : સર્વે જીવો ઉત્પત્તિના પ્રથમ સમયે તૈજસકામણ | ઓળખાણઃ પરિચય, સંપર્ક, એકબીજાની પરસ્પર જાણકારી. શરીરથી જે આહાર ગ્રહણ કરે છે. ઔચિત્ય: ઉચિત લાગે તેટલું, યોગ્ય, જયાં જે શોભે તે. | ઔપશમિક ચારિત્ર: ચારિત્ર-મોહનીય કર્મના ઉપશમથી ત્પાતિકી બુદ્ધિ : અકસ્માત થનારી બુદ્ધિ, હાજરજવાબી, | આત્મામાં પ્રગટ થતું ઉત્તમ ક્ષમા-નમ્રતા-સરળતા આદિવાળું તત્કાલ-બુદ્ધિ. | ચારિત્ર. કે જે ચારિત્ર 9-10-11 ગુણઠાણે આવે છે. ઔદયિક ભાવઃ પૂર્વે બાંધેલા કર્મના ઉદયથી પ્રાપ્ત થતા ભાવો. | ઔપશમિક ભાવઃ દર્શનમોહનીય અને ચારિત્રમોહનીય કર્મને મનુષ્ય-દેવ આદિ અવસ્થાઓ, એવું દબાવી દેવું કે પોતાનું બળ બતાવી ન શકે. ઔદારિક વર્ગણા ઔદારિક શરીર બનાવવાને યોગ્ય પગલા ઔપશમિક સમ્યકત્વ : દર્શન-મોહનીય અને અનંતાનુબંધી જથ્થો. અભવ્યથી અનંતગુણા પરમાણુઓથી નિષ્પન્ન સ્કંધો. કષાય એમ સાતના ઉપશમથી આત્મામાં પ્રગટ થતી તત્ત્વચિ. ઔદારિક શરીરઃ મનુષ્ય - તિર્યંચોનું જે શરીર, હાડ-માંસ- ઔપાયિક : ઉપાધિથી થયેલું, સ્વત: પોતાનું નહીં તે. જેમકે ચરબી રુધિર-વીર્ય આદિથી બનાવાયેલું જે શરીર તે. આત્માનું રૂપીપણું તે શરીરની ઉપાધિના કારણે છે. ઔદાસિન્યતા : ઉદાસપણું, રાગ-દ્વેષથી રહિતતા, કોઈમાં ન ઔષધઃ દવા, ઓસડ, રોગ મટાડવાનું જે નિમિત્ત. લેપાવું. ઔષધાલય - દવાખાનું, જયાં ઔષધ મળતું હોય તે. ઔપપાતિક: ઉપપાત જન્મવાળા, ઉપપાતજન્મ સંબંધી. કંડકઃ એક અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગમાં જે આકાશપ્રદેશો | કઠસ્થ: મુખપાઠ કરવો, ગોખી લેવું, યાદ કરી લેવું. છે તે પ્રમાણવાળી સંખ્યા અથવા આવલિકાના અસંખ્યાતમા | કઠાગ્ર: ગળાના અગ્રભાગે રહેલું, મોઢે કરેલું, મુખપાઠ કરેલું. ભાગના સમય પ્રમાણ સંખ્યા. કથંચિદ્વાદઃ સ્યાદ્વાદઅમુક અપેક્ષાએ આમ પણ છે એવું કચવાટ : ખેદ થવો, મનદુઃખ થવું, ઇચ્છા ન થવી તે. અપેક્ષાપૂર્વકનું જે બોલવું તે. કચ્છ : ગુજરાતમાંનો એક ભાગ મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં આવેલી કથાચ્છેદ : આ દોષ છે. ગુરુજી કથા કરતા હોય ત્યારે વચ્ચે ૩ર વિજયોમાંની પ્રથમ વિજય. બીજી વાત ઊભી કરીને કથાને તોડી પાડવી. કજોડ અનુચિત જોડું, અયોગ્ય મિલાપ, વિરોધવાળું વિજય. કથાનુયોગ : ચાર અનુયોગમાંનો એક, જેમાં પૂર્વે થઈ ગયેલાં કટકુટી: સાદડી-ઝૂંપડી, સૂર્યના તડકાનું આવરણ. મહાન સ્ત્રી-પુરુષોની કથાઓ હોય તે. કડાવિગઈઃ તળેલી વસ્તુ, જેમાં ચૂલા ઉપર કડાઈ ચડાવવી પડે ! | કદાચિતુઃ ક્યારેક, અમુક જ સમયે, વિવક્ષિત કાળે. તેવી વિગઈ, વિકાર કરનારો પદાર્થ કનકાચલ : મેપર્વત. કડ-કંડલા : સોનામાં આવતા પર્યાયો: હાથે-કાને પહેરવાનું | કન્દમૂલ: જે વનસ્પતિ અનંતકાય હોય, અનંતા જીવોનું બનેલું આભૂષણ, જે ક્રમશઃ આવિર્ભત થાય છે. જે શરીર હોય, જેમ કે બટાકા, ડુંગળી, લસણ, ગાજર. 15