Abhidhan Rajendra Kosh Part 01 Shabdarth Vivechan - Shabdona Shikhar

SR No.: 033106
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri, Vaibhavratnavijay
Publisher: Raj Rajendra Prakashan Trust
Publication Year: 2011
Total Pages: 700
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Dictionary

Page 562

* નીર્વાન:કૃત(વિ.)(અજીવ થકી નીકળેલું, અજીવદ્રવ્યથી ઉગૌવસામંતવાવડ્યા - નવસામનોરપતિ નીસરેલું). (સ્ત્રી.)(સ્વવસ્તુના વખાણ થતાં સાંભળીને મનમાં રાજી થવાથી મનવઘ્રવિત્તિ - અનીવવ્યિવન (ત્રી.)(અજીવ થતો કર્મબંધ 2. સામતોપનિપાતિકી ક્રિયાનો ભેદ વિશેષ) દ્રવ્યના વિભાગ-પૃથક્કરણરૂપ વિવેચન, અજીવદ્રવ્યનું સનીવસન્ધિયા - નવસ્વાતિ (ત્રી.)(અજીવપૃથક્કરણ) ખડુગાદિ દ્વારા અજીવને હણવાની ક્રિયાથી થતો કર્મબંધ 2. નીવવિદિવા - મનવઠ્ઠ (ના) (ત્રી.)(અજીવ- અજીવસ્વાહસ્તિકી કિયાનો એક ભેદ). ચિત્રામણ આદિ જોવાથી લાગતી ક્રિયા 2. અજીવદૃષ્ટિકા-જા નીવાપāવરવારિયા - મનીવાપ્રત્યાયાના ક્રિયાનો એક ભેદ) (ત્રી.)(અજીવ-મદ્યાદિના અપ્રત્યાખ્યાનથી થતો કર્મબંધ, નીવસ - સગવદેશ (કું.)(અજીવરૂપ સંપૂર્ણ વસ્તુનો એક અપચ્ચખાણ ક્રિયાનો ભેદ) કકડો 2. ધર્માસ્તિકાયાદિ અજીવ પદાર્થોનો એક ટુકડો) અનીવામિ - મનીવામિકમ (કું.)(ગુણ પ્રત્યય અવધિ મનવમ્ - સની વધf (પુ.)(મૂર્ત અજીવ દ્રવ્યોના વર્ણ- આદિ પ્રત્યક્ષ જ્ઞાનથી પુદ્ગલાદિ અજીવનો બોધ થવો તે) ગંધ-રસ-સ્પર્શરૂપ ધર્મ 2, અમૂર્ત અજીવ દ્રવ્યોનો ગત્યાદિમાં સનીવુમg - મનોવોવ (ત્રિ.)(અજીવથી ઉત્પન્ન થયેલ, સહાયતાદિ ધર્મ-ગુણ) અજીવોભવ પદાર્થ) નીવર્જિવ - સનીવર્યાય(કું.)(અજીવપદાર્થના પર્યાય, મંગુ - 33 (ત્રિ.)(અન્યથી અમિશ્રિત 2. જુદું નહિ થયેલું) અજીવ વસ્તુનો વિશેષ ધર્મ, અજીવ ગુણ) મનુ નવUTI (રેશ)(આંબલીનું વૃક્ષ, આંબલી). મનીવપUUાવ - મનીવજ્ઞાપના (સ્ત્રી.)(અજીવના પ્રકાર નુ નવUો (રેશ)(સાતપુડાનું વૃક્ષ) બતાવવા તે, અજીવના સ્વરૂપનું નિરૂપણ કરવું તે, પ્રજ્ઞાપનાનો ઢગો (રેશ)(સાતપુડાનું વૃક્ષ, જુઓ ઉપરોક્ત શબ્દ) એક ભેદ) અનુનિ - મથુનિત (ત્રિ.)(સમશ્રેણીએ ન રહેલ, એક મનીવરિH - નવપરિTE (ઈ.)(બંધન, ગતિ આદિ પંક્તિ-હારમાં ન રહેલ) પુદ્ગલોનો પરિણામ) ૩નુવ - મનીઓરેવ(. (અલ્લાઉદ્દીનના આગમનના મનવપલા - મનીવAષિવલી (ત્ર.)(અજીવ પદાર્થ અગાઉના સમયમાં થયેલ એક જૈન રાજા). ઉપર દ્વેષ કરવાની ક્રિયા 2. પ્રાષિકી ક્રિયાનો એક ભેદ) અનુત્ત - ગણુ(ત્રિ.)(અનુચિત, અયોગ્ય, આપત્તિગ્રસ્ત 2. નીવપાવ્યથા - 3 નીવપ્રતીતિ (સ્ત્રી.)(અજીવ પદાર્થો યોગ્યતાનો અભાવ 3. બહિર્મુખ 4. યુક્તિ રહિત 5. નિયોજિત પ્રત્યે રાગ કે દ્વેષ કરવાથી થતો કર્મબંધ 2. અજીવપ્રાતીતિકી નહીં તે). ક્રિયાનો ભેદ વિશેષ) મગુરૂવ - મયુરૂપ (ત્રિ.)(અનુચિત વેશધારી, અસંગત Mવ,ક્રિયા - વિપુfષ્ટT (ના) (પૂfg1) રૂપ) (શ્રી.)(અજીવને રાગ-દ્વેષના ભાવપૂર્વક સ્પર્શવાની ક્રિયાથી મરાયા - મીતા, મનાતા (સ્ત્રી.)(શરીરને જીર્ણ થતો કર્મબંધ 2. સ્મૃષ્ટિક/પ્રષ્ટિક/પ્રષ્ટિજી ક્રિયાનો એક ભેદ) બનાવનાર શોકાદિ ન કરવા તે) નીર્વાણક્ષિા - સની મિશ્રતા(સ્ત્રી.)(સત્યમષાભાષાનો પ્રજ્ઞા - મથકા (પુ.)(શૈલેષીકરણ, મન, વચન, કાયાના એક ભેદ, અજીવ આશ્રયીને કહેલું અર્ધસત્ય કથન) સર્વ વ્યાપારોની ચપળતા રહિત યોગ 2. અસંભવ 3. ૩નીવરાતિ- ત્રીવરાશિ(કું.)(અજીવનો સમુહ 2. રાશિનો અપ્રશસ્તપણે 4. એક રોગ વિશેષ 5 વિધુર 6. કુટ 7. કઠિનોદય એક ભેદ) 8. જ્યાં તિષીય એક યોગ 9. અવ્યાપાર). મનીવવનય - સનીવવિદ્યા (6, .)(અનંત પયયાત્મક મનોજીયા - મોતા (સ્ત્રી.)(યોગનિરોધની પછી અને ધમસ્તિકાયાદિ અજીવ પદાર્થોનું ચિંતન કરવું તે) શૈલેષીકરણ પહેલા વર્તતી આત્માની અવસ્થા, યોગ નિરોધ, સનવાળા - સનીવવૈforl, *નવરાળિa, યોગનો અભાવ, અયોગીપણું). નીવવૈવાળિી , અનીવર્વતાર (શ્રી.)(અજીવને મનોરૂવ-યોગા (ત્રિ.)(અયોગ્ય, અઘટિત, અનુચિત) વિદારવાથી કે અજીવપદાર્થ નિમિત્તે કોઈને છેતરવાથી થતો કર્મબંધ 2. વૈદા/વૈકય વૈચા/વૈતા રણિકી ક્રિયાનો એક ભેદ) 33