________________ જૈન ઇતિહાસની ઝલકો લેતા હતા. તેમની આ સ્થિતિ જોઈને નવા સાપને પણ જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું. પોતાની આંખ સાથે સૂર્ય કિરણો મળતાં જ અગ્નિ પ્રગટી જતો અને તે અગ્નિ કેટલાય નિર્દોષ જીવોના પ્રાણ હરતો. તેથી આ દૃષ્ટિવિષ સાપે કરુણાથી પ્રેરાઈને પોતાનું મોં બિલમાં ઘાલી દીધું. થોડા જ દિવસમાં પાસેના નગરનો રાજપુત્ર સર્પદંશથી મૃત્યુ પામતાં રાજા ખૂબ ક્રોધે ભરાયો. એક સાપ દીઠ દસ સોનામહોરનું ઇનામ જાહેર થતાં લોકો પુષ્કળ સાપ મારવા લાગ્યા. એક દિવસ દષ્ટિવિષ સર્પના બિલ પાસે માણસોનું ટોળું આવ્યું. તેને બહાર કાઢવાનો પ્રયત કર્યો, પણ તે ન નીકળ્યો કેમ કે તેને ભય હતો કે, “રખે મારી આંખોની આગથી કોઈ ભડથું થઈ જાય.' છેવટે તેને ખેંચતા જઈને અંગેઅંગના ટુકડા કરાતા ગયા. ભારે સમાધિથી તીવ્ર વેદના સહન કરીને તે સાપ મર્યો અને તે જ સર્પષી રાજાને ત્યાં નાગદત્ત નામના પુત્ર તરીકે જન્મ્યો. [134] મુનિની ભાષા-અસમિતિનું ભયંકર પરિણામ બાર વર્ષ વીતી ગયા. પતિ ન આવતાં અધીરી બનેલી પતીએ, ઘરે ભિક્ષાર્થ આવેલા જૈન મુનિને પૂછયું, મારા પતિ ક્યારે આવશે ?" જ્ઞાની મુનિએ કહ્યું, “આજે જ સાંજે.” પતિના આગમનને વધાવવા માટે તે સ્ત્રીએ સોળે શણગાર સજયા. સાચે જ પતિ સાંજે આવ્યો. પણ શણગારો જોઈને તેને પતીના ચારિત્ર્યની બાબતમાં શંકા પડી ગઈ. પતીએ સઘળી વાત કહી ત્યારે મુનિના જ્ઞાનની ખાતરી કરવા માટે તે ઉપાશ્રયે ગયો અને મુનિને પૂછ્યું, “મારી ઘોડીના પેટમાં શું છે ?" મુનિએ કહ્યું, “બે બચ્ચાં.” આ સત્યની ખાતરી કરવા માટે તેણે ઘરે જઈને તલવારથી ઘોડીને ચીરી નાખી. બે બચ્ચાં તરફડતાં નીકળ્યા તો ખરાં, પરંતુ ત્રણ જીવોની હત્યા થઈ ગઈ. આ જાણીને આઘાતથી પત્નીએ રાત્રે ગળે ફાંસો ખાઈને આપઘાત કર્યો. તે વાતની મુનિને ખબર પડતાં તેમણે અનશન કરીને જીવન પૂર્ણ કરી દીધું. સાચી પણ વાત જે તે સમયાદિમાં ન કહેવાય તે બોધપાઠ આ પ્રસંગ આપી જાય છે. મુનિની ઉતાવળે થયેલી એક ભૂલના પરિણામે પાંચ જીવો મૃત્યુ પામી ગયા.