________________ જૈન ઇતિહાસની ઝલકો દેવકીના વણથંભ્યા રુદનને શાન્ત કરવા માટે શ્રીકૃષ્ણ, ગજસુકુમાલમુનિ મોક્ષે પધાર્યાની પ્રભુની વાત કહીને આશ્વાસન આપ્યું. સ્મશાનેથી સપરિવાર પાછા ફરતાં કૃષ્ણ ભારે ઉદ્વેગને લીધે રાજમાર્ગ છોડીને નાનો માર્ગ પકડ્યો. તે જ માર્ગે સામેથી સોમિલ છુપાતો આવી રહ્યો હતો. તે કૃષ્ણને જોઈને ગભરાઈ ગયો. ત્યાં જ ભયથી મસ્તકની નસ ફાટી ગઈ. કણે કાળા બળદો જોડાવ્યા, તેના દોરડે સોમિલના શબને ઘસડાવ્યું; મુનિ-હત્યારો !" એવા ઘોષ સાથે તેને નગર બહાર લઈ જવામાં આવ્યું. જયાં જયાં તે શબ ઘસડાયું તે ધરતીને જલાદિથી પવિત્ર કરાવાઈ. નગરની હદ બહાર તેનો અંગ્નિસંસ્કાર કરાયો. આ કરુણ પ્રસંગથી અનેક રાજાઓ તથા કૃષ્ણની રાણીઓએ સંસારથી વિરાગ પામીને દીક્ષા લીધી. [19] સ્થૂલભદ્રજી અને સિંહગુફાવાસી મુનિ (1) સ્થૂલભદ્રજીએ તપ ન કરવાપૂર્વક ચાર માસ રૂપકોશાને ત્યાં રહીને ચાતુર્માસ કરવાની ગુરુદેવ પાસે આજ્ઞા માગી હતી. (2) જે રતિમંદિરમાં બાર વર્ષ ભોગ ભોગવ્યા હતા ત્યાં જ સ્થૂલભદ્રજીએ ચાતુર્માસ કર્યું હતું. (3) જ્યારે ચાતુર્માસ કરીને ચારેય મુનિઓ ગુરુ પાસે પાછા આવ્યા ત્યારે સ્થૂલભદ્રજી સિવાય ત્રણ મુનિઓના આગમને સત્કારતાં ગુરુએ આસનેથી ઊભા થઈને, “તમે દુષ્કર કર્યું” તેમ કહ્યું હતું, પણ જ્યારે સ્થૂલભદ્રજી આવ્યા ત્યારે ઘણા વાત્સલ્યપૂર્વક અને વિશેષ ઊભા થઈને તેમને સત્કારતાં કહ્યું કે, “તમે દુષ્કર દુષ્કર કર્યું છે.” (4) સિંહગુફાવાસી મુનિએ ગુરુને કહ્યું હતું કે, “વેશ્યાને પ્રતિબોધવામાં શી મોટી ધાડ મારવાની હતી ? હું તેની નાની બહેન ઉપકોશાને પ્રતિબોધીશ. અને... તેવું દુ:સાહસ કરવાની ગુરુની ના છતાં તેમણે વિહાર કર્યો હતો. (5) જ્યારે નેપાળ-નરેશ પાસે સિંહગુફાવાસી મુનિને રત્નકંબળ મળી ત્યારે તેને કોઈ જોઈ-જાણી ન જાય તે માટે મોટા વાંસના પોલાણમાં તેને સંતાડી હતી; અને તેનું છિદ્ર પૂરી દીધું હતું. પણ અટવી પસાર કરતાં કોઈ પક્ષી બોલી ગયું કે, “લાખોના મૂલ્યની એક ચીજ લઈને આ સાધુ જઈ રહ્યા છે.” પક્ષીની ભાષા જાણકાર ચોરોએ આ સાંભળીને મુનિને પકડ્યા. પણ તેમણે રત્નકંબળ ન જડી. ફરી પેલું પંખી