________________ જૈન ઇતિહાસની ઝલકો 47 [6] ખંઘક મુનિ ખંધક (સ્કંદક) મુનિના પિતા ધનાઢ્ય હતા. એમને પુત્ર ઉપર અપાર સ્નેહ હતો. આથી જ જ્યારે પુત્ર દીક્ષા લીધી ત્યારે તેની કાયાને સૂર્યનો તાપ ન લાગે તે માટે એક નોકર ગોઠવી દીધો કે જે પુત્ર-મુનિના માથે શ્વેત છત્ર ધારણ કરીને તેમની પાછળ ચાલે. પિતાના અતિ મોહનું આ કાર્ય હતું. આમ છતાંય જિનકલ્પની આરાધના કરતાં તેમની ઉપર આમરણ ઉપસર્ગ આવ્યો; ચામડી ઉતરડાઈ અને ભારે સમતાથી ઉપસર્ગને સહન કરીને તેઓ કૈવલ્ય પામીને મોક્ષે પધાર્યા. [6] ચેડા મહારાજાની પ્રતિજ્ઞા ચેડા મહારાજા પરમાત્મા મહાવીરદેવના પરમ આજ્ઞાપાલક ભક્ત હતા. સાચા અર્થમાં શ્રમણોપાસક હતા. યુદ્ધ સમયમાં દિવસ દરમિયાન એકથી વધુ બાણ નહિ છોડવાની તેમને પ્રતિજ્ઞા હતી. સૌધર્મેન્દ્ર તેમનાં બાણ “અમોઘ” બની રહેવાનું વરદાન આપ્યું હતું. પોતાની દીકરીઓના પણ વિવાહકાર્ય નહિ કરવાની તેમને પ્રતિજ્ઞા હતી. આથી માતાઓ જ સ્વપુત્રીઓનું વિવાહાદિ કાર્ય પતાવતી હતી. [98] ગોશાલકનો પૂર્વભવ ગોશાલકનો જીવ પૂર્વના એક ભવમાં ઈશ્વર” નામે એક માણસ હતો. તે ભવમાં તેણે ગુરદ્રોહના સંસ્કારને આત્મામાં સ્થિર કર્યો હતો. ભરતક્ષેત્રની કોઈ ચોવીસીમાં ઉદય નામના તીર્થંકરદેવ થયા હતા. તેમના નિર્વાણનો મહોત્સવ કરવા માટે દેવો આ ધરતી ઉપર આવ્યા હતા. તેમને જોઈને કોઈ પુણ્યાત્માને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું. આગળ વધીને તે પ્રત્યેકબુદ્ધ મહાત્મા થયા. એક વાર ઈશ્વરે આ મહાત્માને “નગુરા' કહીને તિરસ્કાર્યા હતા. વળી એક વાર પૃથ્વીકાય અંગેની પ્રરૂપણા સંબંધમાં ઈશ્વરે ઉદય-જિનના ગણધર ભગવંત સાથે પણ દ્વેષભરી ટક્કર લીધી હતી. પણ પછી પોતાને જ તેનો પશ્ચાત્તાપ થયો હતો. તેનું પ્રાયશ્ચિત્ત કરવા માટે ઈશ્વર પ્રત્યેકબુદ્ધ મહાત્મા પાસે ગયો. પણ પ્રાયશ્ચિત્તની વાત બાજુ ઉપર રહી ગઈ અને ત્યાં પણ તે મહાત્મા સાથે ટકરાયો. એ વખતે ભારે આવેશમાં તેણે લોકપ્રિય મત સ્થાપવાનો વિચાર કર્યો. એ જ વખતે આકાશમાંથી વીજળી પડી. ઈશ્વર તત્કાળ મરી ગયો; સાતમી નારકે ગયો. ગુરુદ્રોહ, લોકપ્રિય મત વગેરે બાબતોએ ગોશાલકના ભવમાં એ આત્માને પૂરેપૂરો ઘેરી લીધો હતો.