________________ Forgiveness is the fragrance that the violet sheds on the very heel that crushed it - Mark Twain. ક્ષમા એ સુવાસ છે કે જે પોતાને કચડનાર પગને પણ સુવાસિત કરવાનું ચૂકતી નથી, ચંપાના ફૂલની સુવાસની જેમ. કોઈ જ્યાં સુધી છંછેડે નહીં ત્યાં સુધી તો ક્રોધ ઉપર કાબૂ રાખવો બહુ સરળ પડે છે. ખરી મુસીબત ત્યારે સર્જાય છે કે જ્યારે કોઈ આપણને નુકસાન પહોંચાડે, તકલીફમાં મૂકી દે. આવા સમયે ગુસ્સા ઉપર કાબૂ રાખવો કઠીન પડે છે. એટલે જ આ પોલિસી અપનાવવા " જેવી છે. આ પોલિસી ફૂલ જેવા બનવાનું કહે છે. સંસારનું સૂત્ર છે - ઈંટનો જવાબ પથ્થરથી. અત્યાર સુધી આ જ સૂત્રને અપનાવતા આવ્યા છો. માટે મુસીબતોનો પાર નથી રહ્યો અને ગુસ્સો હદબહાર વધતો જ ગયો છે. હવે આ સૂત્ર અપનાવવું છે - પોલાદનો જવાબ પણ પુષ્પથી. આ ભાવ ઘૂંટવા જેવો છે. શાસ્ત્રના પાને નોંધાયેલું તેનું સુપ્રસિદ્ધ દૃષ્ટાંત ગજસુકુમાલ મહામુનિનું છે. સોમિલ સસરો જાનથી મારી 144
