________________ વિષય સેવવાની ઇચ્છા કરે. રૂપાહીનને જોઈ તિરસ્કાર કરી નિંદા કરે, આંધળાઓની હાંસી કરે તથા ખીજવે, મનુષ્ય અને પશુઓની આંખોને ઇજા કરે અગર ફોડે, પાખંડીરચિત શાસ્ત્રો, પુસ્તકો કે પત્રો વાંચે, નાટક વગેરે જુએ, નેત્રના વિષયમાં-- કરે તો આંધળો, કાણો, ટૂંકી નજરવાળો, ચંચળો વગેરે વગેરે આંખના રોગવાળો થાય અને તેઇન્દ્રિયપણું પામે. પ્ર-૫ ચક્ષુઇન્દ્રિય (આંખ)ની પ્રબળતા શાથી થાય ? ઉ. ચક્ષુદર્શનાવરણ અને જ્ઞાનાવરણના ક્ષયોપશમથી તથા તદુપાંગનામકર્મના ઉદયથી. પૂજનીય સાધુસાધ્વીઓનાં દર્શન કરી હર્ષ પામે, ધર્મ પર પ્રીતિ રાખે, વિષય વિકાર ઉપજે એવાં રૂપ દેખી તુરત નજર ફેરવી દે, આંખના રોગીઓની દયા ખાય, સ@ાસ્ત્ર, પુસ્તક અને પત્રોનું પઠન કરે, વિષયભોગથી આંખને બચાવે તો; તેજસ્વી, મનોહર અને લાંબી નજરવાળી આંખો પામે. (આંખ મળે ત્યારે જ ચઉરિન્દ્રિય થવાય છે.) પ્ર-૬ ધ્રાણેન્દ્રિય (નાક)ની હીનતા (નાક ન મળે) શા કારણથી થાય છે ? ઉ. અચક્ષુદર્શનાવરણ અને જ્ઞાનાવરણના ઉદયથી તથા તદુપાંગનામકર્મના અનુદયથી. સુગંધી પદાર્થો પર પ્રીતિ હોય, અત્તર, ફૂલ વગેરેનું સેવન કરે, દુર્ગધ તરફ દ્વેષ હોય, નાક વગરનાની (નકટા કે ગંગાની) હાંસી કરે અને તેને દુ:ખી કરે, મનુષ્ય, પશુ અને પક્ષીઓનાં નાકનું છેદન ભેદન કરે કરાવે. તે મૂંગો અગર નકટો થાય. બેઇન્દ્રિપણું પામે. પ્ર-૭ ધ્રાણેન્દ્રિયનું નિરોગીપણું શાથી પામે ? (78 જૈન ધર્મનું અજોડ કર્મ વિજ્ઞાન
