________________ ( ભાવનું મહત્ત્વ : શુભ ભાવના લાભના લેખા.) ઉપદેશમાળા'માં શ્રી મહાવીર પ્રભુના શિષ્ય અને અવધિજ્ઞાની મહર્ષિ શ્રી ધર્મદાસગણી મહારાજ લખે છે, जं जं समयं जीवो आविसइ जेण जेण भावेण / सो तंमि तंमि समये सुहासुहं बंधए कम्मं // - અર્થાત્ જે જે સમયમાં જીવ જેવા જેવા શુભ કે અશુભ ભાવથી આવિષ્ટ હોય, તે તે સમયે એ તેવા તેવા શુભ કે અશુભ કર્મથી બંધાય છે. શુભ ભાવથી શુભ કર્મ બાંધે અને અશુભ ભાવથી અશુભ કર્મ બાંધે. આંખના એક પલકારામાં અસંખ્ય સમય જાય છે. એમાંના પ્રત્યેક સમયે આ કામ ચાલુ છે. જીવ હમણાં કોઈ દયા, દાન, પ્રભુભક્તિ, ગુરુબહુમાન, દુષ્કૃતગહ, કે સુકૃતાનુમોદન વગેરેના શુભ ભાવમાં હોય, તો તેથી ઊંચ ગોત્ર, યશનામકર્મ, શાતાવેદનીય વગેરે શુભ કર્મ બાંધતા હોય; પણ ત્યાંજ અંતરના ભાવ ફ્રી જઈ કોઈ ઈર્ષ્યા, દ્વેષ, દુન્યવી રાગ, મૂચ્છ વગેરેના અશુભ ભાવ ઊભા થયા કે તરત જ નીચ ગોત્ર, અપયશ નામ કર્મ અશાતા વેદનીય વગેરે અશુભ કર્મનો લોટ (જથ્થો) બાંધવા માંડે ! આપણે જરાક-શા ભાનભૂલા બની અશુભ ભાવ હૈયે ઊઠવા દઈએ એનું કેટલું બધું ખતરનાક પરિણામ ? મરીચિએ જરાક મદનો ભાવ કર્યો કે મારું કુળ ઊંચું !" ત્યાં એવું નીચ ગોત્રકર્મ બંધાયું કે જેથી છેલ્લા ભવે પણ નીચા કુળમાં અવતરવું પડ્યું ! પ્રસન્નચંદ્ર રાજર્ષિએ મનોમન ભાવ બગાડી રાજ્ય મંત્રી પર દ્વેષ અને હિંસાના ભાવ ઊભા કર્યા ભાવનું મહત્ત્વ : શુભ ભાવના લાભના લેખા. 43
