________________ અનુરૂપ જ આપણું ભાગ્ય નિર્માણ કરીએ છીએ. We create our own destine by our own thoughts and desires. એટલે આજે આપણે જે સ્થિતિમાં છીએ તે આપણાં પૂર્વજન્મનું ળ છે. What we are today are the result of our own past existance. જો કોઈ એમ કહેતું હોય કે આપણી વર્તમાન અવસ્થા માટે ઈશ્વર જવાબદાર છે, તો તે બરાબર નથી. જૈન ધર્મનો કર્મવાદ આપણને સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહે છે કે આત્મા કોઈ રહસ્યમય શક્તિશાળી વ્યક્તિની શક્તિ કે ઇચ્છાને આધીન નથી, તેમજ એને પોતાની અભિલાષાઓ પૂર્ણ કરવા માટે તે શક્તિશાળી વ્યક્તિ (ઈશ્વર)નો દરવાજો ખખડાવવાની કોઈ આવશ્યકતા નથી. વળી આત્માનું ઉત્થાન કરવા માટે કે પાપનો નાશ કરવા માટે કોઈ શક્તિ આગળ દયાની ભીખ માગવાની કે તેમની સામે રોવાની, આજીજી કરવાની કે મસ્તક ઝુકાવવાની પણ જરૂર નથી. સંસારના સર્વ આત્માઓમાં સરખી શક્તિ વિધમાન છે. તેમાં જે ભેદ દેખાય છે તે આત્માની ન્યૂનાધિક શક્તિઓનાં વિકાસને કારણે જ દેખાય છે. જે આત્મા એ શક્તિનો પૂર્ણ વિકાસ કરે છે, તે જ ઈશ્વર કે પરમાત્મા છે. આપણે આજે અપૂર્ણ-અવિકસિત સ્થિતિમાં છીએ, એટલે આપણી શક્તિઓ મર્યાદિત લાગે છે, પણ આપણે પુરુષાર્થ કરીએ, ઉત્થાન-કર્મબળ-વીર્ય-પુરુષાકારના સિદ્ધાંતનું અનુસરણ કરીએ તો કર્મનું આવરણ સર્વથા દૂર કરી શકીએ અને વિકાસના સર્વોચ્ચ શિખર પર આરૂઢ થઈને ખુદ ઈશ્વર કે પરમાત્મા બની શકીએ. અપ્પા સો પરમપા' “આત્મા છે, તે જ સત્તાથી પરમાત્મા છે' એ જેન મહર્ષિઓએ ઉચ્ચારેલું મહાવાક્ય છે, એટલે ત્રણે કાળમાં જૈન ધર્મનું અજોડ કર્મ વિજ્ઞાન
