________________ (4) ચોથી વાત આપણે શિખામણ કે શિક્ષણ આપી દેવું છે એમ નહિ, પણ સામાને લેવું છે માટે આપીએ છીએ એ સ્થિતિ ઊભી કરવા સામામાં ઉર્મિ, રસ, આતુરતા જગાડવી જોઈએ. રસ જાગ્યો હશે તો એ સન્મુખ-અભિમુખ થશે, નહિતર પરાશમુખ રહેશે અને આપણું કહેવું બહેરા કાન પર અથડાવા જેવું થશે. માટે વિદ્યાર્થીને સૂત્રની ગાથામાત્ર પણ આપવી હોય તો ય એનામાં રસ પહેલો ઊભો કરવો જોઈએ. આ માટે કેટલાક ઉપાય છે, દા.ત. (1) (i) વિદ્યાર્થીને પહેલાં કોઈ કથા કે કથાનો ટૂચકો યાં કોઈ પ્રસંગ કહેવો, અને એમાં ખાસ કરીને વચમાં યા સરવાળે એને સહજભાવે એવું બતાવવું કે આ કૂતરાનું જીવન નથી પણ આ માનવ-જીવન છે. એમાં વડાઈ જ્ઞાનથી છે. એના સુસંસ્કારની મૂડી એ પરલોક અજવાળે છે. માટે જ્ઞાન ખૂબ પ્રાપ્ત કરો. | (ii) અથવા એ બતાવવું કે “જ્ઞાનસમાં કોઈ ધન નહિ' દુનિયામાં પૈસા ટકા વગેરે ગમે તેટલું ધન મેળવો પણ તેથી કાંઈ ભવના aa નહિ ટળે; પાપ નહિ અટકે. ગમે તેટલું એ ધનગણો કે જાતમાં વાપરો, પુણ્ય ન મળે. ત્યારે જ્ઞાનથી પુણ્ય મળે છે, પાપ અટકે છે, ભવના aa ટળે છે. | (ii) અથવા એ બતાવવું કે જીવને મિથ્યાત્વ, કષાય વગેરે કેટકેટલી જગાએથી પ્રતિસમય કર્મના તીર ભોંકાય છે. જ્ઞાનધ્યાનમાં રહીએ તો મહાન બચાવ મળે છે. | (iv) અથવા બતાવવું કે આપણે મહાવીર પ્રભુના સંતાન છીએ. આપણને આ અનુપમ મનુષ્યભવ-ઇન્દ્રિયો-મનબુદ્ધિશક્તિ અને બીજી પુણ્યાઈ તથા તત્ત્વ અને મોક્ષમાર્ગનો શિક્ષણ-શિખામણ કેમ અપાય ? 133
