________________ એના હિતનું એના મગજમાં નથી ઉતરતું ! અથવા જરા જોવા તો દે કે મેં સીધું આપવાનો જ ધંધો કર્યો ? કે એને લેવાની વૃત્તિ થાય અને એ લે, એ ભૂમિકા પહેલી ઊભી કરી ?' સામો લેવાની વૃત્તિ વિના જ આવ્યો હોય છતાં એમ બને કે આપણી સૌમ્યતા અને પ્રેમભરી મુદ્રા તથા એવા શબ્દો - અને તે પણ પહેલાં તો એનામાં ઉત્સાહ, આકર્ષણ ઊભાં કરે એવા શબ્દો- એનામાં લેવાની વૃત્તિ ખડી કરી શકે છે. એને એ મુદ્રા જોઈ તથા એ શબ્દો સાંભળી એમ થાય કે લાવ લાવ, આગળ સાંભળવા દે, આ મારા લાભનું દેખાય છે.' શિક્ષણક્ષેત્રે, શિખામણક્ષેત્રે અને ઉપદેશક્ષેત્રમાં આ ખાસ ધ્યાન રાખવા જેવું છે કે આપણે આપીએ એના કરતાં સામો લે, લેવાને આતુર રહે, એવું કરવું પહેલું જરૂરી છે, કેમકે સામાન્ય રીતે એ શું કે બીજા, દરેકને પોતાને પોતાનો રસ હોય છે. એને આપણા વિષયની જિજ્ઞાસા જગાવીને અપાય તો જ એ ગ્રહણ કરે, અથવા એને વ્યાજબી ગણેલું એવું ઘણું મનમાં વસી. ગયું હોય છે. એમાં એને કાંઈ અનુચિત લાગે, અને એનાથી એને પ્રતિપક્ષ વાત માટે રસ જાગે તો ત્યાં એને એ અપાતાં એ અંદરનું અનિચ્છનીય કાઢી નાખીને અપાયેલું ગ્રહણ કરશે. અંદરનું ક્કી દેવા જેવું લાગે તો જ બહારથી મળતું મૂલ્યવાન અને ગ્રાહ્ય લાગશે. માટે તો સારું આપતાં પહેલાં એના દિલમાં રહેલું કેવું નરસું છે, નુકસાનકારી છે અને તેથી ત્યાજ્ય છે એ એને પહેલું સમજાવવું પડે છે, પછી જ સારું અપાય છે. કેટલીક વાર એમ પણ બને છે કે શિક્ષણ શિખામણ એને સારી લાગતી ય હોય છતાં અમુક જણ એ કહે છે ને ?' માટે શિક્ષણ-શિખામણ કેમ અપાય ?
