________________ ચાલી આવતી વિધામંત્રાદિસિદ્ધ વિકાસની આગળ આજનો વિકાસ કાંઈ વિસાતમાં નથી. છતાં એને જ વિકાસ કહી પ્રાચિના પર અંધેર પિછોડો કરવો એ વિકાસવાદ તૂત નહિ તો બીજું શું? (ર) શાસ્ત્રોમાં વિકસિત વિદ્યાઓ ભરી પડી છતાં કપિ મહર્ષિઓ જગતમાં એના પ્રચાર-પ્રકાશન નહોતા કરતા, તે એક જ શુભ ઉદ્દેશથી કે માનવ અને ઈતર પ્રાણીઓનું નિકંદન ન નીકળે. આજે અણુશસ્ત્રોનો ભય વ્યાપક બન્યો છે ને ? નિર્દોષ માનવપ્રજા ભયભીત થાય એ વિકાસ કે પીછેહઠ ? આજની આ અણુબોંબ, હાઈડ્રોજન બોંબ અને કોબાલ્ટ વગેરેની શોધોના લીધે તો પરસ્પર રાષ્ટ્રો વચ્ચેનો ભય વધ્યો ! એથી પાર વિનાનો લશ્કરી ખર્ચ પણ વેડફાઈ રહ્યો છે ! એ ભય ન હોત તો એટલો ખર્ચ કેટલીય માનવ રાહત અને માનવ ઉદ્ધારમાં કામ લાગત, - એમ આજના જ શાંતિપ્રિયા લોકો કહે છે ! હિંસાના પ્લેગમાં વિકાસ કે વિનાશ ? : આજે આ શોધો-આવિષ્કારો અને કહેવાતા વિજ્ઞાનવિકાસમાં હિંસા કેટલી ભયંકર વધી ગઈ છે ! એમાં ય ભારત જેવા ઉચ્ચ સંસ્કૃતિવાળા દેશમાં પણ કેવો હિંસાનો પ્લેગ ફાટી નીકળ્યો છે ! ભયંકર કતલખાના, ઉંદર-માકણ-મરછર-વાંદરાદેડકા વગેરેની જાલિમ હિંસા કેવી નિર્છાણ-નિર્દય અને ક્રૂર હૃદયે. થઈ રહી છે ! ઉંદરમાર-માખીમાર વગેરેના વ્યાપક સપ્તાહ ઊજવાય, એ કેટલી નિષ્ફર પિશાચી લીલા ? જંતુમારની દવાઓનો ધૂમ પ્રચાર ! જીવતા ઢોરોને મારી એ બિચારાના આધુનિક વિજ્ઞાન એક તૂત 113]
