________________ હાય વોય ન કરતાં “આ મારાં જ કર્મનું ફળ છે, ને ફળ ભોગવતાં કર્મકચરો દૂર થઈ રંહ્યો છે એ વિચારી શાંતિ સમાધિ રાખો. જીવન જીવતાં આ બે વસ્તુ ધ્યાનમાં રહે, અમલમાં રહે, તો મજાલ કોની છે કે જીવને દુઃખી કરી શકે ? દુ:ખ આવે પણ મન દુઃખી ન બને. નહિતર તો કર્મે આપ્યા દુઃખ ઉપર મન દુઃખી કરવામાં આપણી જાતે જ દુ:ખમાં વધારો કરીએ છીએ તે ભલું હોય તો મનનું દુઃખ વધતાં ઠેઠ મરવા સુધીના વિચાર આવી જાય છે, પેલો વાળાના રોગવાળોભાઈ રોગથી ત્રાસી રહ્યો છે, તે મોટાભાઈને કહી રહ્યો છે, “ભાઈ ! સહન થતું નથી. આના કરતાં તો તમે મને ઝેર આપી દો.” ભાઈને પણ લાગી રહ્યું છે કે, “આને ત્રાસ ઘણો છે. એનાથી એ સલો જતો નથી અને મારાથી એ જોયો જતો નથી. માટે હવે તો આને ઝેર આપીને આ દરદથી છુટકારો અપાવું. આખી રાત બિચારો જ્યારે ત્રાસ ભોગવે છે, તો દહાડે હું તો નોકરીએ જાઉં એટલે મને જોવા ન મળે, બાકી આને આખો દિવસ પણ ત્રાસ કેટલો હશે? હવે તો આ બિચારો મરે તો ત્રાસથી છૂટી સુખી થાય.' શું મોટા ભાઈનો આ વિચાર બરાબર છે? ના, કેમકે એ જોવું ભૂલી જાય છે કે હાયવોયમાં મર્યા પછી એ કદાચ કોઈ એવા તિર્યંચના અવતારમાં જઈ પડ્યો કે જ્યાં જનમથી ત્રાસ હોય તો ક્યાં એનો ત્રાસથી છુટકારો થયો ? કયાં ત્યાં સુખી થયો ? ત્યારે મરવા ઇચ્છનારને પણ જ્યારે ઝેર શરીરની નસેનસમાં વ્યાપ્ત થયા પછી ભયંકર વેદના કરે ત્યારે હાયવોય વધી જાય, મનને એમ થાય કે, “અરેરે ! આના કરતાં તો પેલું દરદ સારું હતું કે આ લ્હાયો નહોતી, આ નસોની તંગ ખેંચામણ નહોતી, હાય હાય ! ક્યાં મેં ઝેર ખાધું?...' આ દરદની પીડા કરતાં ઝેરથી મરણાંત કષ્ટની પીડા અસમાધિ ભયંકર વધી જાય એમ બનવાનો પૂરો સંભવ છે. તેથી એ રોગી ભલે ઝેર માગે, પણ ઝેર કેમ દેવાય ? અનોખો વાર્તાસંગ્રહ, (88)
