________________ 372 દ્વાર ૧૨૧મું - 13 ક્રિયાસ્થાનો દ્વાર ૧૨૧મું - 13 ક્રિયાસ્થાનો ક્રિયા = કર્મબંધના કારણભૂત ચેષ્ટા, તેના સ્થાન = ભેદ તે ક્રિયાસ્થાન. તે 13 છે - (1) અર્થક્રિયા - પોતાની માટે કે બીજાની માટે ત્રાસ-સ્થાવર જીવોની હિંસા કરવી તે. (2) અનર્થક્રિયા - વિના કારણે ત્રાસ-સ્થાવર જીવોની હિંસા કરવી તે. (3) હિંસાક્રિયા - ‘આ સાપ વગેરેએ કે વૈરીએ અમને માર્યા હતા, મારે છે કે મારશે.” એમ વિચારીને તે સાપ વગેરેની કે વૈરીની હિંસા કરવી તે. (4) અકસ્માત્ ક્રિયા - બીજાને હણવા બાણ વગેરે ફેકે અને અચાનક બીજાનો વધ થાય તે, અથવા ડાંગર વગેરેમાં રહેલ ઘાસ વગેરેને કાપતા કાપતા ભૂલથી ડાંગર વગેરે કપાઈ જાય છે. (5) દેષ્ટિવિપર્યાસક્રિયા - મિત્રને શત્રુ માનીને મારી નાંખવો તે, અથવા ગામના એક વ્યક્તિએ અપરાધ કર્યો હોય તો આખા ગામને મારી નાંખવું તે, અથવા ચોર ન હોય તેને ચોર માનીને મારી નાંખવો (6) મૃષાકિયા - પોતાની માટે કે બીજા માટે જૂઠ બોલવું તે. (7) અદત્તાદાનક્રિયા - પોતાની માટે કે બીજા માટે બીજાએ નહીં આપેલું લેવું તે. (8) અધ્યાત્મક્રિયા - બાહ્ય નિમિત્ત વિના કારણ વિનાના અંદરના ક્રોધ વગેરેને લીધે મનને કલુષિત કરવું તે. તેના 4 કારણ છે - ક્રોધ, માન, માયા, લોભ. (9) માનક્રિયા - જાતિ, કુળ, રૂપ, બળ, શ્રત, તપ, લાભ, ઐશ્વર્યના
