________________ દ્વાર 109 મું - દીક્ષા માટે અયોગ્ય નપુંસકો 361 (iv) પુરુષચિહ્ન મોટું હોય. (v) સ્ત્રીની જેમ વાણી કોમળ હોય. (vi) સ્ત્રીની જેમ મૂત્ર અવાજસહિત અને ફીણવાળું થાય. (2) વાતિક - વાયુના વિકારવાળો જે પોતાની મેળે કે બીજી રીતે પુરુષચિહ્ન સ્તબ્ધ થવા પર સ્ત્રીસેવન કર્યા વિના વેદને ધારી ન શકે (3) કલબ - અસમર્થ. તે ચાર પ્રકારે છે - (i) દષ્ટિફલબ - વસ્રરહિત સ્ત્રીને જોઈને ક્ષોભ પામે છે. (i) શબ્દલીલ - સ્ત્રીનો અવાજ સાંભળીને ક્ષોભ પામે તે. (ii) આશ્લિષ્ટફલીબ - સ્ત્રીએ આલિંગન કરવાથી વ્રતને ધારણ ન કરી શકે તે. (iv) નિમંત્રિતલીબ - સ્ત્રીએ નિમંત્રણ કરવાથી વ્રતને ધારણ ન કરી શકે તે. (4) કુંભી - ઉત્કટ મોહવાળો હોવાથી જેનું પુરુષચિહ્ન કે વૃષણો કુંભની જેમ ફૂલેલા હોય તે. (5) ઇર્ષાળુ - સેવાતી સ્ત્રીને જોઈને જેને ખૂબ ઇર્ષા આવે તે. (6) શકુનિ - ચકલાની જેમ ઉત્કટ વેચવાળો હોવાથી વારંવાર મૈથુન સેવવામાં આસક્ત હોય તે. (7) તત્કર્મસેવી - મૈથુન સેવ્યા પછી બીજ નીકળ્યા પછી કૂતરાની જેમ ઉત્કટ વેદવાળો હોવાથી જીભથી ચાટવું વગેરે નિંદ્ય કાર્ય કરીને જે પોતાને સુખી માને છે. (8) પાક્ષિકાપાક્ષિક - જેને શુક્લપક્ષમાં ઘણો મોહોદય થાય અને કૃષ્ણ પક્ષમાં થોડો મોહોદય થાય તે.
