________________ 272 દ્વાર ૭૯મું - 5 પ્રકારના ચૈત્ય | ધાર ૭૯મું - 5 પ્રકારના ચૈત્ય | ચૈત્ય = જિનપ્રતિમા. ઉપચારથી જિનપ્રતિમા જે સ્થાનમાં હોય તેને પણ ચૈત્ય કહેવાય છે. (1) ભક્તિચેત્ય - દરરોજ ત્રિકાળ પૂજા, વંદન વગેરે કરવા માટે ઘરમાં રખાયેલી જિનપ્રતિમા તે ભક્તિચેત્ય. (2) મંગલચૈત્ય - બારસાખના મધ્યભાગમાં બનાવેલ જિનપ્રતિમા તે મંગલચૈત્ય, મથુરામાં ઘર બનાવ્યા પછી બારસાખમાં જિનપ્રતિમા સ્થપાતી હતી, નહીંતર તે ઘર પડી જતું હતું. (3) નિશ્રાચૈત્ય - કોઈ એક ગચ્છનું ચૈત્ય તે નિશ્રાચઢ્યું. તેના પ્રતિષ્ઠા વગેરે કાર્યો કરવાનો અધિકાર તે ગચ્છનો જ હોય, બીજા ગચ્છોને તેમાં કંઈ લાભ ન મળે. (4) અનિશ્રાકૃતચંત્ય - બધા ગચ્છોનું ચૈત્ય તે અનિશ્રાકૃતચૈત્ય. તેના પ્રતિષ્ઠા, માળારોપણ વગેરે કાર્યોનો અધિકાર બધા ગચ્છોને હોય. (5) શાશ્વતચેત્ય (સિદ્ધાયતન) - શાશ્વત જિનાલયો તે શાશ્વતચૈત્ય. તે દેવલોક, મેરુપર્વત, કૂટ, નંદીશ્વરદ્વીપ, ચકવરદ્વીપ વગેરે સ્થાનોમાં હોય છે. બીજી રીતે 5 પ્રકારના ચૈત્યો - (1) શાશ્વતત્ય (2-3) ભક્તિચૈત્ય - ભરતચક્રી વગેરેએ કરાવેલા ચૈત્યો. તેઓ બે પ્રકારના છે - (i) નિશ્રાકૃતચૈત્ય (i) અનિશ્રાકૃતચૈત્ય (4) મંગલચૈત્ય
