________________ 178 દ્વાર ૬૧મું સ્થવિરકલ્પીના ઉપકરણો દ્વાર ૬૧મું - સ્થવિરકલ્પીના ઉપકરણો વિકલ્પીની ઔધિક ઉપધિ ગણનાપ્રમાણથી 14 પ્રકારની છે. તે આ પ્રમાણે - 7 પાત્રનિર્યોગ, 3 કપડા, રજોહરણ, મુહપત્તિ, માત્રક અને ચોલપટ્ટો. વિકલ્પીની ઔવિક ઉપધિનું પ્રમાણપ્રમાણ અને પ્રયોજન આ પ્રમાણે છે - (1) પાત્રુ - તે ચારે બાજુથી સમગોળ હોય, સારી રીતે ભૂમિ ઉપર રહે તેવું હોય (ડગમગ થાય તેવું ન હોય), છિદ્ર વિનાનું હોય, સાંધા વિનાનું હોય અને સારા રંગવાળું હોય. પાત્રાની પરિધિ 3 વૈત અને 4 અંગુલની હોય તો તે મધ્યમ પાત્રુ છે. તેનાથી નાનુ તે જઘન્ય પાત્રુ છે અને મોટુ તે ઉત્કૃષ્ટ પાત્રુ છે. છ કાયની રક્ષા માટે પાત્રુ ગ્રહણ કરાય છે. ગુરુ, ગ્લાન, વૃદ્ધ, બાળ, ભિક્ષા ન જઈ શકે તેવા, રાજપુત્ર, મહેમાન, લબ્ધિરહિત સાધુઓની ભિક્ષા લાવવા પાત્રુ વપરાય છે. (2) પાત્રબંધન - તે પાત્રોના પ્રમાણ પ્રમાણેનું હોય છે. ગાંઠ લગાવ્યા પછી ગાંઠના છેડા 4 અંગુલ જેટલા બહાર રહે તેટલું પાત્રબંધન રાખવું. તે ધૂળથી પાત્રાનું રક્ષણ કરવા માટે વપરાય છે. (3) પાત્રસ્થાપન - તેનું પ્રમાણ 1 વેત અને 4 અંગુલ છે. તે ધૂળથી પાત્રાનું રક્ષણ કરવા માટે વપરાય છે. (4) પાત્રકેસરિકા - તેનું પ્રમાણ 1 વેંત અને 4 અંગુલ છે. તે પાત્રા પૂંજવા માટે વપરાય છે. (5) પડલા - તે અઢી હાથ એટલે 60 અંગુલ લાંબા અને દોઢ હાથ એટલે 36 અંગુલ પહોળા હોય છે. અથવા પાત્રા અને શરીર પ્રમાણેના હોય છે એટલે કે મોટા પાત્રા અને જાડુ શરીર હોય તો તે પ્રમાણેના હોય અને નાના પાત્રો અને પાતળું શરીર હોય તો તે પ્રમાણેના હોય.
