________________ 158 દ્વાર ૪૧મું - 18 દોષો દ્વાર ૪૧મું - 18 દોષો (1) અજ્ઞાન - મૂઢતા. તેના ત્રણ પ્રકાર છે - સંશય, અનવ્યવસાય, વિપર્યય. (2) ક્રોધ - ગુસ્સો. (3) મદ - કુળ, બળ, ઐશ્વર્ય, રૂપ, વિદ્યા વગેરેનો અહંકાર કરવો, બીજાને હલકા પાડવા. (4) માન - કદાગ્રહ ન છોડવો, યુક્તિપૂર્વક કહેવાયેલું ન સ્વીકારવું. (5) લોભ - આસક્તિ (6) માયા - કપટ (7) રતિ - ઇષ્ટ પદાર્થો ઉપર મનની પ્રીતિ. (8) અરતિ - અનિષ્ટનો સંયોગ થવા પર મનમાં દુ:ખ થવું. (9) નિદ્રા - ઊંધવું. (10) શોક - માનસિક પીડા. (11) જૂઠ - ખોટું બોલવું. (12) ચોરી - બીજાની વસ્તુ હરવી. (13) મત્સર - બીજાની સંપત્તિને સહન ન કરવી. (14) ભય - ડરવું. (15) હિંસા - જીવોનો ઘાત કરવો. (16) પ્રેમ - સ્નેહ. (17) ક્રીડાપ્રસંગ - રમવામાં આસક્તિ. (18) હાસ્ય - હસવું. તીર્થંકર પ્રભુમાં આ 18 દોષો હોતા નથી.
