________________ 108 પરિગ્રહપરિમાણવ્રતના પ અતિચાર બીજો અતિચાર લાગે. બાકીના 3 અતિચાર સ્વદારસંતોષી પુરુષની જેમ સ્વપુરુષસંબંધી હોય છે. (5) પરિગ્રહપરિમાણવ્રતના 5 અતિચાર - (1) ક્ષેત્ર-વાસ્તુયોજન - ક્ષેત્ર = અનાજ પેદા થવાની ભૂમિ. તે 3 પ્રકારનું છે - (1) સેતુક્ષેત્ર - જે રહેટ વગેરેના પાણીથી સિંચાય છે. (2) કેતુક્ષેત્ર - જેમાં વરસાદના પાણીથી અનાજ પાકે છે. (3) ઉભયક્ષેત્ર - જેમાં બન્ને પ્રકારના પાણીથી અનાજ પાકે છે. વાસ્તુ = ઘર, દુકાન વગેરે અને ગામ, નગર વગેરે. ઘર 3 પ્રકારનું છે - (1) ખાત - ભૂમિ ખોદીને કરાયેલ હોય છે. દા.ત. ભોંયરું વગેરે. (2) ઉચ્છિત - ભૂમિ ઉપર બાંધેલ હોય છે. દા.ત. મહેલ વગેરે. (3) ખાતોષ્કૃિત - ભૂમિની નીચે અને ઉપર બંધાયેલ હોય તે. દા.ત. ભોયરા ઉપર બાંધેલ મહેલ વગેરે. પોતાના ખેતર, ઘર વગેરેની બાજુમાં બીજાએ આપેલ ખેતર, ઘર વગેરેને વાડ, ભીંત વગેરે કાઢીને પોતાના ખેતર, ઘર વગેરે સાથે જોડી દેવું તે અતિચાર છે. (2) ચાંદી-સોનાનું સ્વજનને દાન - નક્કી કરેલ પરિમાણથી વધુ ચાંદી-સોનું થઈ જાય તો “નિયમ પૂરો થયા પછી પાછું લઈ લઈશ.” એમ વિચારી સ્વજનને તે રાખવા આપવું તે. (3) ધન-ધાન્ય વગેરે બીજાના ઘરે રાખવા - ધન 4 પ્રકારનું છે - (1) ગણિમ - ગણી શકાય તેવું. દા.ત. જાયફળ, સોપારી વગેરે.
