________________ 106 સ્વદારાસંતોષપરદારાવિરમણવ્રતના 5 અતિચાર પ્રકારો વડે તેવી રીતે ક્રીડા કરવી કે પ્રબળ રાગ પેદા થાય. અથવા મૈથુનના અંગો સિવાયના સ્તન, બગલ, સાથળ, મુખ વગેરે અંગોમાં ક્રીડા કરવી. તેનાથી ક્ષયરોગ થાય છે. મૈથુનમાત્રથી વેદોદય સહન થઈ શકે છે. તેથી તીવ્રકામાભિલાષ અને અનંગક્રીડાનો પણ અર્થપત્તિથી નિષેધ થઈ જાય છે. વળી તેનાથી ક્ષય વગેરે રોગ થાય છે. આમ પ્રતિષિદ્ધના આચરણથી અને પોતાના નિયમનો ભંગ ન થવાથી અતિચાર લાગે છે. (5) પરવિવાહકરણ - કન્યાદાનના ફળને મેળવવા કે સ્નેહસંબંધ વગેરેથી પોતાના સંતાનો સિવાય બીજાના વિવાહ કરાવવા. પોતે એમ માનતો હોય કે “હું લગ્ન જ કરાવું છું, મૈથુન નહીં.” તેથી અતિચાર છે. સમ્યગદષ્ટિને અવ્યુત્પન્ન (અણસમજુ) અવસ્થામાં કન્યાદાનના ફળને મેળવવાની ઇચ્છા હોય. અનુગ્રહ માટે જેને વ્રત આપ્યા હોય તેવા ભદ્રકમિથ્યાષ્ટિને પણ કન્યાદાનના ફળને મેળવવાની ઇચ્છા હોય. પોતાના સંતાનોના વિવાહ કરાવવામાં પણ દોષ છે, છતાં તેને અહીં અતિચારરૂપ નથી કહ્યું, કેમકે તે ન કરાવે તો સંતાનો સ્વછંદ થઈ જવાથી શાસનની હીલના થાય, વિવાહ થઈ જવાથી નિયંત્રણને લીધે સ્વછંદ ન થાય. કૃષ્ણમહારાજા અને ચેડા મહારાજાને પોતાના સંતાનોના વિવાહ નહીં કરાવવાનો નિયમ હતો, તેનું કારણ એ હતું કે તેમના સંતાનોના વિવાહની ચિંતા કરનાર બીજા હાજર હતા. હરિભદ્રસૂરિનો મત - સ્વદારસંતોષીને 5 અતિચાર હોય છે. પરદારવર્જકને છેલ્લા 3 અતિચાર હોય છે, પહેલા 2 અતિચાર હોતા નથી, કેમકે ઇત્રપરિગ્રહ વેશ્યા હોવાથી અને અપરિગૃહીતા અનાથ હોવાથી પરદાર નથી. તેથી તેમને ભોગવતા તેને અતિચાર ન લાગે. આ મત આગમને અનુસરનારો છે.
