________________ દ્વાર પમું - કાઉસ્સગ્ન 81 હલાવવી, યોગોને કરાવવા માટે - બીજા કાર્યો બતાવવા માટે ભ્રમરથી ઈશારા કરવા કે એમ જ ભ્રમર નચાવવી તે. (18) વાણિદોષ - ઊકળતા દારૂની જેમ કાઉસ્સગ્નમાં બુડબુડ અવાજ કરવો તે. મતાંતરે દારૂના નશામાં રહેલાની જેમ ડોલા ખાતા ખાતા કાઉસ્સગ્ન કરવો તે. ' (19) પ્રેક્ષાદોષ - વાંદરાની જેમ હોઠ હલાવીને કાઉસ્સગ્ન કરવો તે. મતાંતરે કાઉસ્સગ્નના 21 દોષો છે. તે આ પ્રમાણે - ઉપર કહેલ 19 દોષોમાંથી સ્તન્મકુડ્યદોષની બદલે સ્તમ્મદોષ અને કુડ્યદોષ એમ બે દોષો માન્યા છે અને અંગુલિકાભૂદોષની બદલે અંગુલિકાદોષ અને ભૂદોષ એમ બે દોષો માન્યા છે. કેટલાક આચાર્યો કાઉસ્સગ્નના અન્ય દોષો પણ કહે છે. તે આ પ્રમાણે - (1) થુકવું. (2) શરીરને અડવું. (3) વારંવાર હલવું. (4) કાઉસ્સગ્નની વિધિ ઓછી કરવી. (5) વયની અપેક્ષા ન રાખવી. (નાના-મોટાની મર્યાદા ન સાચવવી). (6) કાળની અપેક્ષા ન રાખવી. (ઘણા લાંબા કાળ સુધી કાઉસ્સગ્ન કરવો). (7) મન વ્યાક્ષેપમાં હોવું. (8) મન લોભથી યુક્ત હોવું.
