________________ સ્વરસંધિ 15 (6) હ્રસ્વ કે દીર્ઘ રૂ, 3, શ્ર, નૃ + વિજાતીય સ્વર = હસ્વ કે દીર્ઘ રૂ, 3, ઝ, તૃ નો અનુક્રમે , વ, ન્ થાય + વિજાતીય સ્વર. દા.ત. અતિ + 3U = મત્યુ | ગુરુ + આજ્ઞા = ગુર્વાસા | માતૃ + અાજ્ઞા = માત્રાજ્ઞા નૃ + કાર = નાર | (7) , છે, મો, ગૌ + કોઈપણ સ્વર = U, છે, ગો, ગૌ નો અનુક્રમે , ગાય, વુિં, વુિં થાય + કોઈપણ સ્વર. મયુ, ગાય, એવું, ગાવું ના યુ, વું, નો વિકલ્પ લોપ થાય, લોપ થયા પછી સંધિ ન થાય. દા.ત. ગૌ + સત્વતતઃ = 31ીવુત્વત:, શ્વા સત્વતતઃ | બે ઘોડા ઊછળે છે. તર્ક્સ + ઢું = તસ્માવિવું તક્ષ્મ તેની માટે આ. (8) નામ કે ક્રિયાપદના દ્વિવચનને અંતે રૂં, 3 કે આ + ર = સંધિ ન થાય. દા.ત. હરી + બટત: = હરી ત: | બે હરિ ફરે છે. (9) હ્રસ્વ કે દીર્ઘ , , 3, 4, નૃ + 8 = વિકલ્પ સંધિ થાય. સંધિ ન થાય ત્યારે પૂર્વનો દીર્ઘ સ્વર હ્રસ્વ થાય. દા.ત. મહા + ઋષિ = મ, મદ ઋષિ / મોટા ઋષિ. (10) ૧પદાતે 9 મો + મ = મ નો અવગ્રહ (ડ) થાય. એટલે કે તે પૂર્વના કે ઓ માં ડૂબી જાય છે, તે લખાતો કે બોલાતો નથી, તેના સ્થાને અવગ્રહ ચિહ્ન (5) મુકાય છે. દા.ત. યે + અસત્યમ્ = વેડસત્યમ્ | જેઓ અસત્ય. (11) ની કે અન્ + કોઈપણ સ્વર = સંધિ ન થાય. દા.ત. ગમી + મ = ૩૧મી ડમરી: આ દેવો. 1. જેને અંતે વિભક્તિ લાગી હોય તે પદ કહેવાય.
